Land Art expositie in KunsthalKade Amersfoort

KunsthalKade  laat boeiende Land Art kunst zien

Column nr 392 dd. 23 december 2015

foto;s : Chantal Kleinmeulman

Richard Long, ,Cirkel van takken, aantal takken 840, Van Abbe Museum Eindhoven

Richard Long, cirkel van 840  takken,  Van Abbe Museum Eindhoven  Diameter 6 mtr

James Turrell, loper van brokjes Carrera  marmer, 7 met lang, 1.5 breed, Van Abbe Museum Eindhoven.

Nagenoeg veertien dagen terug bezochten we de KunsthalKade in Amersfoort in het kader van het jaarlijks museumbezoek aan een boeiend en interessant museum. Het oog was op dit museum gevallen omdat Land Art kunst van het Van Abbemuseum was uitgeleend aan de KunsthalKade.
Het is een museum dat nog maar vier jaar is geopend en qua architectuur opvalt door uitstekende terrassen met aan de buitenkant grote zilveren ballen. Het ligt op het Eemplein in een complex, waaronder meer ook een bibliotheek is ondergebracht.In het gebouw tref je buitengewoon hoge deuren aan en de expositie ruimte is licht van kleur met goede belichting.Aangenaam was dat de mensen die het toezicht op de kunstwerken hielden, je uitgebreid konden vertellen over de kunstenaars en het werk zelf. Bij het werk van Turrell, denk je in eerste instantie aan een hoogpolig wit tapijt en krijg je de neiging erover heen te lopen, maar gelukkig stond het afgeschermd door paaltjes en draad. Even later zag je de suppoost enkele kleine stukjes Carrera marmer weer in het gelid leggen om de strakke lijn te kunnen aanhouden.


Inzake de werken van Richard Long volgen hier citaten van Richard Long zelf :

-"Ik gebruik lijnen en cirkels omwille van hun kracht. Deze strakke vormen  contrasteren met de grilligheid van het natuurlijke materiaal waaruit ze zijn opgebouwd"

Hier de instructies hoe de 840 takken dienen te worden neergelegd.

"De takken worden een voor een -over de gehele sculptuur door- in een lukraak patroon gelegd. De worden worden gelijkmatig over de volledige sculptuur verspreid. De verdeling van de maten en lengten van de takken onderling is ook vrij gelijkmatig. Iedere tak wordt willekeurig gekozen en worden zo vlak mogelijk tegen de grond neergelegd. Merendeels zullen de takken elkaar niet raken, maar sommige zullen dat misschien wel doen. Het totaal aantal takken kan varieren, hoewel de cirkel moet worden gevuld"

Van welke boom waren die takken? In ieder geval geen berkentakken, ook niet van dennen of sparren. Blijven over loofbomen als beuken en eiken, platanen en abelen. Heeft Long die naar Nederland geëxporteerd of heeft hij die takken in Nederland zelf verzameld. Al met al een boeiend geheel.

In dit geval is de Land Art naar binnen gehaald, maar Paul de Kort bouwde in de biesbos een stelsel van cirkels, die onderhevig waren aan het getij, zodat ze soms onder water lagen en soms droog kwamen te liggen. Onder de turborotonde Verlaat: kruispunt Alkmaar -Leeuwarden./// Hoorn Schagen legde hij het PAD DER HERINNERING  aan, boeiend voor wandelaars, maar een groot aantal mensen waren van mening dat André Pielage met zijn fraaie brug, meer een Landmark zou hebben betekend dan een wandelpad dat overigens wel tot het Noord-Holland pad ging behoren. Maar de vuurtoren op de Westfrisia aan bij Zwaag wijst elke automobilist erop, dat wij dicht in de buurt van de oude Zuiderzee zitten.+

Kortom de KunthalKade had fraaie kunst in de expositie-ruimten. Voor Land-Art is maar beperkte belangstelling en lange rijen buiten zult U in Amersfoort niet aantreffen. Maar kunsthistorici hebben dat in hun takenpakket van hun opleiding en zullen er altijd in geïnteresseerd blijven.

Het kerstreces is een geschikte tijd om wat moois te horen of te zien. kerstconcerten overal en ook veel bijzondere exposities in galeries en musea.
Dank mensen die allemaal maakten dat de 8000ste   bezoeker van deze blog is geregistreerd, waaruit je mag concluderen, dat veel mensen in kunst zijn geïnteresseerd.

Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen  j.j.jong@quicknet.nl

drs jjj artes admirans

Museumbezoek

Waarom zijn die musea zo in trek?

Column nr 391

Wanneer je bedenkt dat Wim Pijbes enige jaren terug voor de heropening van het Rijks zijn ambitie uitsprak om TWEE miljoen bezoekers per jaar naar dat museum te halen, dan krab je even achter je oren en bekruipen je twijfels of hij niet zijn stok te ver zet. Nu enige jaren later heeft hij het gelijk aan zijn kant en haalt hij die cijfers. Terecht overigens, want het Rijks is een parel geworden tussen alle Nederlandse musea, hetgeen overigens ook geldt voor het Vincent van Gogh museum, dat dit jaar ook als zoveel bezoekers heeft getrokken. Vanwaar dat succes?  Eerstens omdat de locatie van beide musea op een A locatie ligt aan het Museumplein en tweedens omdat beide musea over voortreffelijke directeuren beschikken die hun vak verstaan, maar daarbij sterk communicatief zijn en alle moderne publiciteitstechnieken gebruiken om het museum te promoten. Wim Peijbes was eerder al succesvol bij de Kunsthal te Amsterdam en Axel Rugel van het Van Gogh had ook al een prima staat van dienst. Natuurlijk hebben beide musea top kunst in hun collecties, maar als je niet aan de weg timmert en niet actief bent, verdwijnt de interesse en gaat alles achteruit en verstoffen en de depots liggen toch al overvol. Als alle musea alle collecties zouden moeten laten zien, dan had je misschien nog wel twintig musea nodig. Zo waren we onlangs in het Flehite museum in Amersfoort. Een fraai historisch museum en we kwamen eigenlijk om een glimp op te vangen van de collectie die Wim van Schaik aan dit museum heeft geschonken, met name de werken van Dirk Breed. Bij de receptie vroegen we of we daarvan iets konden zien. Oh, U bedoelt Wim van Schaik en daar viel het dubbeltje. Nee, dat kan niet.  Haar collega zei : dat ligt in depot. Hetzelfde is het lot beschoren van de collectie die Renee Smithuis aan het Singer Museum te Laren heeft geschonken onder meer omdat zij niet met directeur Wierenga van het Kranenburgh Museum door 1 deur kon,. Wierenga is nu weg en deze regio is weer een stuk armer geworden. Onze regio is kunstarm geworden na sluiten van het Scheringa Museum en een brute roof uit het Westfries Museum. Gelukkig heeft  het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen nu een prachtige expositie van Cornelis Springer. 
Ons bezoek aan het Flehite museum had enkele positieve aspecten:  een enorm groot schilderij van de stad Amersfoort van Mathias Withoos was het bekijken waard. Een andere Withoos uit de collecte van het WF museum is in handen van de rebellen in Oekraïne. Maar ook drie werken van Jan Schoonhoven maakte onze dag gelukkig goed.
Dus mensen, geniet van al dat moois, maar wellicht bent u meer iemand van concert/schouwburgbezoek of van de bioscoop. Allemaal waardevolle zaken en dat moet u vooral zo houden om de nodige ontspanning te genieten. Al deze mensen die dit doen lopen echt geen burn-out op. Kunstboeken, lezingen, adviezen, rondleiding etc. j.j.jong@quicknet.nl

drs jjj artes admirans

Cornelis Springer (1817-1891)

Spreekt de schilder Cornelis Springer ( 1817-1891) Noordhollanders bijzonder aan?

Column nr 390 dd 10-12-2015

Gisteren door de binnenstad van Amersfoort gezworven op zoek naar cultuurschatten. Volgende column zal U het een en ander uiteenzetten inzake een werk van Richard  Long, door het van Abbe museum uitgeleend aan de KunsthalKade , maar mijn voormalige studiegenoot zal me nog wat gegevens toesturen, waarna ik u het een en ander ga vertellen.,

Cornelis Springer, De Zuiderhavendijk te  Enkhuizen,  1868, olieverf op  paneel, Rijksmuseum  Amsterdam

Een artikel van de NHD journalist Paul Gutter van vandaag ter promotie van een omvangrijke  Springer expositie in het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen, zette bij mij wel alle registers open. Niet alleen vanwege het feit dat C. Springer een voortreffelijk schilder is geweest, maar veel meer omdat ik het eerste academiejaar geconfronteerd raakte met deze schilder en een analyse van dit schilderij maakte en tot mijn verbazing de locatie in Enkhuizen vond waar Springer heeft staan schilderen. De musea van Hoorn en Enkhuizen koesteren deze schilder omdat hij veel in beide steden heeft gewerkt en tal van stadsgezichten schilderde. Je gaat veel lezen over hem, verzamelen en schrijven. Wat is er zoal verzameld: 1. Catalogus uit 1971 onder de naam  Romantiek der Zuiderzeesteden, prijs f 1.25 , schilderijen, aquarellen, en tekeningen , tentoonstelling van 26 maart tot 1 november 1971 in het Zuiderzeemuseum van Enkhuizen.  Zwart-wit exemplaar. 

2. Krantenartikel Telegraaf 16 januari 1977, inzake een expositie bij de Wassenaarse Kunsthandelaar Gerard Vingerhoets 22-01-1977-2 februari 1977 met een aquarel identiek aan bovengenoemde afbeelding

3. Artikel Alkmaarse Courant dd  10-2-1972 Amsterdams doek van Corn. Springer voor f. 50.000.-

4. Krantenartikel Telegraaf  1974, 8 en 9 september 1974 Klapstuk op veiling, Schilderij van C. Springer met afbeelding Nieuwezijds Voorburgwal Amsterdam

5.  Catalogus Vrienden van het Westfries Museum te Hoorn, geschreven door Willem Laanstra bgv van expositie in Westfries Museum te Hoorn  van 12 september  tot 2 november 1992  Research deed conservator Carel de Jong, die ook voorwoord voor mijn uit te geven boek "Vijf eeuwen schilderkunst in West-Friesland schreef.

6. Verstilde stedenpracht, studieopdracht VU 2003 inzake Collectieonderzoek ; vijfde schilderij was bovengenoemd schilderij, door drs Jan J. Jong

Een stukje beschrijving uit dit essay:  

Springer heeft ook de twaalf figuranten treffend weergegeven. In groepjes zijn se systematisch over het doek verdeeld. Links een schipper, die vracht laadt of los met in een diagonale lijn een vrouw, die mat haar hondje richting de brug wandelt. Links op straat lopen de dienstbode met kind met daarnaast een gearmd echtpaar dat op de rug is weergegeven. Aan de rechterzijde voor het huis staat een jongen klaar om iets aan zijn moeder te geven en de winkelierster heeft het druk met haar nering. Centraal op het schilderij staat het paard met de kar en de koetsier die zijn paard voedert.

U zult wellicht de afbeelding even moeten vergroten om al die typische Springer details te kunnen waarnemen.

7. Krantenartikel  NHD dd 11-12-2015 inzake expositie in Zuiderzeemuseum 12-12-2015 tot en met 10 april 2016.  Aan het woord komt de kunsthandelaar Arnold Ligthart ( van oorsprong een Westfries) Arnold heeft ook de catalogus geschreven en ik ga hier verder niet op in omdat u met de catalogus in de hand zelf moet ervaren welk een bijzondere schilder Cornelis Springer is geweest. Dat hij maar over 1 oog beschikte, was voor mij ook wel buitengewoon verrassend. Interessant in deze is wel voor jezelf om vast te stellen hoe waarheidsgetrouw hij de stadsgezichten schilderde. Ik deed daar onderzoek naar en vond interessante gegevens

Dus mensen straks genieten in Enkhuizen. Geniet van al het goede dat het leven biedt en dat kan u op uw beurt weer in staat stellen om een prettig medemens te zijn en iets positiefs bij te dragen aan ons gehavende mensenbestaan. Kunstboeken, adviezen, lezingen etc.  drs. j.j.jong, artes admirans  No even een post scriptum op deze column dd 14-012-16

 Maar hoe bereik je nu dat succes.

Alanex Bowness schreef een boek onder de titel The conditions of succes. Die condities waren

1. erkenning door medekunstenaars

    2..erkenning door de gevestigde critici

                       3 Aan en verkoop van verzamelaars en handelaars

           4. Tentoonstellingen en plaatsing in musea

5. Waardering van het grote publiek

Dat is een een proces van twintig tot dertig jaar, voordat er een grote naam ontstaat. Bij Springer was dat tijdens zijn leven al het geval. Maar zijn museum periode volgde dan weer later.

De roof van 17 meesterwerken uit museum Castelvechio in Verona

De onmacht van Musea bij geweldadige diesstallen


Column nr 389 dd  27-11-2015

Je staat machteloos en wellicht liggen de schilderijen hier wel vlak in de buurt, was het commentaar van voormalig conservator Carel de Jong van het Westfries Museum in Hoorn  op mijn vraag of er ooit iets terug was gevonden van de grote schilderijenroof in de nacht van 9 op 10 januari 2005, nu inmiddels tien jaar geleden, Onder de werken bevond zich het beroemde werk van Jacob Waben  Vrouw Wereld.


Zo ongeveer zal directeur Emily Ansenk van de Kunsthal Rotterdam zich gevoeld hebben op het moment dat een aantal schilderijen van impressionisten uit de Kunsthal gestolen werden. 

Op 19 november jl werden uit het museum Castelvechio in Verona maar liefst 17 meesterwerken gestolen ter waarde van rond de 15 miljoen euro in weerwil van veel beveiliging en 48 camera's / Waren de criminelen in Hoorn in de NACHT bezig nadat ze zich hadden verborgen in dekenkisten en vervolgens bekend waren met het beveiligingssysteem, in Verona kwamen drie gewapende mannen NA SLUITINGSTIJD binnen, overmeesterden de aanwezige mensen en sloegen hun slag omdat het beveiligingssysteem nog niet in werking was gezet. Het rapaille was derhalve danig op de hoogte van van de situatie in het museum en ze wisten ook precies welke schilderijen ze van de wand moesten halen. Mijn uiterste best gedaan om alle titels te verzamelen en in de literatuur gezocht naar goede afbeeldingen, maar U moet het doen met deze twee afbeeldingen hieronder van
 1. Pisanello  Madonna met de kwartel  en 
 2. Giovan, Francesco, Caroto, Portret met in hand een kindertekening 

Je wilt je lezers zo goed en zo correct mogelijk informeren, maar in deze heeft mijn speurgeest me in de steek gelaten en vond voor u  de volgende gegevens

1. Pisanello,  Madonna met kwartel, zie afbeelding
2. Bellini,  De kluizenaar Hieronymus
3. .Mantegna, De H. Familie met een heilige 
4 . Giovan, Francesco Caroto,  Portret met kindertekening ( zie afbeelding)
5. Rubens Portret van een dame
6. Hans de Jode , Haven
7. Tintoretto :  vijf schilderijen, waaronder Portret van een Venetiaanse Admiraal

Al met al 11 van de 17 schilderijen getraceerd en als U nu de andere zes weet te vinden, dan is de inventarisatie compleet. De praktijk en het Art Los Register  leert, dat van die gestolen werken  niets meer terugkomt, omdat het meestal in het criminele circuit verdwijnt en als losgeld en criminele deals gebruikt wordt. Wellicht een reden voor de regering nu eens door te pakken om de hele wiet 
en hasjhandel te legaliseren en kunnen alle dienders die zich met die zaken bezighouden zich verdienstelijk maken in de achterstandswijken om daar criminaliteit te voorkomen.


Laten we maar genieten van alle kunst die in beter beveiligde omstandigheden in onze musea voorhanden is. Meestal rest ons slechts fotomateriaal van de gestolen werken. Alweer een bewijs dat kunst niet voor de eeuwigheid gemaakt is en altijd kwetsbaar blijft.
Kunstboeken, lezingen, rondleidingen, taxaties, adviezen etc. reageren? Gaarne via deze blog
drs jjj artes admirans 

Osnabruck met Felix Nussbaum museum

Indrukwekkend boek van Mark Schaevers : De Orgelman

column  nr 388  dd 14-11-2015

Felix Nussbaum, De orgeldraaier, olieverf op doek ,1931, Berlinische Galerie, Berlijn

Excuses voor de slechte kwaliteit van deze afbeelding, maar deze komt uit het boek van Mark Schaevers en misschien besluit u wel dat boek te kopen. Dat is een aanrader, niet alleen omdat Geert Mak het aanprees, maar omdat uw scribent het in enen uitlas en dat had natuurlijk ook te maken met het feit, dat wij het museum te Osnabruck al hadden bezocht

Nog niet zo heel lang geleden waren wij in Osnabruck om het museum - een schepping van Daniel Liebeskind- van Felix Nussbaum te bezoeken. Gezien het feit dat  tijdens de studiereis in Berlijn het Joods  Historisch Museum was bezocht, ook al een schepping van Liebeskind, konden de parallellen snel worden getrokken. Een architectuur die wil choqueren die je de Holocaust aan je lijf doet voelen en zowel in Berlijn alsook in Osnabruck, ervaar je de zwarte kant van oorlog en vernietiging. Het boek moet u zelf ervaren en daarom beperk ik me tot de manier waarop Schaevers te werk is gegaan. Meestal wordt er begonnen om een kijkje te nemen in de bibliografie en dan weet je meteen al dat dit boek een vrucht is van jaren lang speuren, zoeken, zaken aan elkaar rijgen om tot een beeld te komen van de man die de kunstschilder Felix Nussbaum nu werkelijk is geweest. Je kunt je afvragen of zijn werk ook tot een museum had geleid als hij niet nagenoeg op het einde van de oorlog alsnog naar Auschwitz was gedeporteerd, maar zo gaat het nu eenmaal in ons leven. Deze omstandigheid leidde ertoe dat hij een icoon werd van de Jodenvervolging in Europa. In Belgie was deze niet zo sterk als in ons land met name Amsterdam, maar Nussbaum werd maar enkele maanden voor de bevrijding min of meer verraden, terwijl hij telkens op diverse plekken in de stad zich ophield, onder meer in het Brusselse Molenbeek. 
Waarom die fascinatie voor de nasleep van WO II.? Eerstens omdat uw scribent 7 of 8 jaar was, dat hij de aftocht van een contingent Duitse troepen vanuit de Wieringermeer met witte vlaggen door zijn dorp zag trekken en een Duitse militair het geweer op mijn vader richtte, die uiteraard smalend de aftocht kenbaar maakte. Wellicht ben ik zijn schild wel geweest. Wellicht ook omdat ik als voorzitter van een Wognums zangkoor Hil Schipper in 1983 ben opgevolgd. Voorzitter Schipper was het brein achter de wapendroppings aan de Zomerdijk te Wognum. Zijn bijnaam was de C.A.T, commandant aan en afvoer troepen van wapens.
Daarnaast is wat oorlogsliteratuur te  vinden in mijn bibliotheek zoals 
1. P. Aretino Ontaarde Kunst
2, Tentoonstellingsgids Arische Kunst in het Rijksmuseum te Amsterdam  met een voorwoord van Seys Inquart en een afbeelding van een buste van Hitler. Schilders uit Düsseldorf. Berlijn en Hagen. Schilders en beeldhouwers die in de stijl van de Kultuurkamer en voorschriften voor echte Arische kunst werkten. Immers Rijksmuseum was leeg, beroemde schilderijen van de grote meesters hadden een schuilplaats gevonden
3. H. P. Baard, Kunst in de schuilkelders met de omzwervingen van De Nachtwacht van Rembrandt en het onderbrengen van tekeningen en etsen in de Doopsgezinde Kerk van Nieuwe Niedorp
4. Koos Bosma : Schuilstad. De architectuur professor, een bijzonder aardige man die veel met zijn studenten ophad en mij de masterbul uitreikte. Koos is onlangs overleden. Dit is een hommage aan hem. Voor zijn boek riep hij ook de hulp in van zijn studenten. In Den Haag had ik in de bunker van Seys Inquart gewerkt tijdens mijn dienstplichttijd als korporaal bij het HKGS als onderdeel van de verbindingsdienst. In die bunker werkte ik meer dan een jaar, maar werd later gesloten toen de Arbowet verplicht stelde, dat kantoormedewerkers daglicht in hun ruimte moesten hebben. De bunker ging dicht en is slechts van tijd tot tijd te bezichtigen,. Koos Bosma mocht  er niet in, wel had hij een plattegrond van de bunker, waarop ik hem wees op de plekken, waar ik gewerkt had.  Het boek ontstond nav een opdracht van de gemeente Utrecht om te onderzoeken of de bunker op het Servaasbolwerk te Utrecht uit oogpunt van historische architectuur bewaard diende te blijven. De bunker had geen historische betekenis als cultuur bunker . Men heeft de functie van die grote bunker niet kunnen achterhalen en de gemeente Utrecht is op die plaats gaan bouwen en de bunker werd als fundament gebruikt.  Dat gehele verhaal  liep uit in een studie over de bunkerbouw in Nederland. Zijn boek gaat feitelijk voor een groot gedeelte over Den Haag, in welke stad hele wijken werden gesloopt voor de Atlantikwal en voor het vestigen van het Hauptcommando van de Duitse Weermacht.

Tenslotte nog enige tastbare zaken die iets zeggen van de moordmachine van het Derde Rijk en moeten voorkomen dat zoiets nog ooit door mensen kan worden gecreëerd.

De film Schindler List . Die film maakte duidelijk dat niet iedereen zich zomaar liet inpakken door de bezetter. Tenslotte bezochten wij in 2000 Yad Vashem in Jerusalem. Met tranen in onze ogen kwamen we uit het museum. De hele dag door worden daar namen voorgelezen van vergaste kinderen, ja, dat gaat de menselijke ratio te boven. Een dergelijke ervaring overviel me ook toen ik in het Joods Historisch Museum in Berlijn een donkere toren inliep met op de grond wielen van treinen met kinderkopjes. Na een meter moest ik snel terug. Of als je van Hooghalen fietst naar Westerbork. Op het tracé van de spoorlijn die liep van Westerbork naar Hooghalen. kom je fietsend elke honderd meter een spoorbiels tegen waarop een transport staat met datum en het aantal afgevoerden. Getallen van 900. 1100. 800. Je leest dan in de literatuur dat maandagavond die selecties in het kamp werden gemaakt en men 's nachts in die treinen werd gedouwd op weg naar Hooghalen, Assen , Groningen

Hopelijk lezen veel jonge mensen deze column. De machthebbers van onze tijd weten dat een dergelijke oorlog een totale verwoesting van de mensheid gaat betekenen vanwege de enorme vernietigingsmacht van waterstof en atoombommen. Helaas zijn het nu de terroristen die dood en verderf zaaien en moeten worden bestreden.

Dit keer een ernstig relaas, soms moet dat wel eens. Waardeer je veel meer de vrijheid waarin we mogen leven. Geniet daarvan, koop dat indrukwekkende boek van Schaevers en besef dat kunstenaars ons dikwijls een goede boodschap brengen. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen om positief in het leven te blijven staan om iets te kunnen betekenen voor de mensen in je omgeving
j.j.jong@quicknet.nl
Hoe gaat dat liedje ook al weer : 'We zijn in de wereld om elkaar te helpen nietwaar'etc

Drs jjj artes admirans

Locatie 't Straatje van Vermeer

Johannes Vermeer, het straatje van Vermeer te  Delft, 1658, olieverf op doek. Rijksmuseum Amsterdam


Is dit dan echt de locatie?

Column nr 387 dd 20 november 2015

Nog maar enkele dagen terug ontmoette ik een inwoner uit Delft en haar vertelde ik, dat een bevriende kunsthistoricus al weer heel wat jaren geleden een poging deed tot het lokaliseren van het straatje van Vermeer. Hij had net als hoogleraar Frans Grijzenhout. hoogleraar kunstgeschiedenis aan de UVA, rondgedoold in de stadsarchieven van Delft. Hij vond een andere locatie, waar volgens zijn zeggen nu een bejaardenhuis was gelegen, omdat het straatje niet meer bestond. Met studenten van de TU Delft had hij de situatie visueel gelokaliseerd en zijn inzichten zouden er toe leiden dat hij daarover een proefschrift ging schrijven om de Dr. titel aan zijn palmares te kunnen toevoegen. Of zijn begeleider de heer Grijzenhout was, is mij niet bekend, maar dat zou zomaar kunnen. Is het betoog van professor Grijzenhout nu waterdicht?  In dat kader is het dan vreemd dat men het schilderij niet  het grachtje van Vermeer"heeft genoemd. Hoe lastig het is om locaties te vinden, werd ondervonden in het studieonderdeel 'Collectie-onderzoek.  Wij dienden een bestandscatalogus te maken van vijf schilderijen en mijn onderwerp was  Verstilde Stedepracht . Vijf stadsgezichten 
1. Wouter van Troostwijk 1809 Amsterdams stadsgezicht bij Raampoortje
2 Charles Rochussen, 1855, De Osjessluis bij de  Kalverstraat te Amsterdam
3.Cornelis Springer 1868 Zuiderbuitenhavendijk te Enkhuizen
4. Jan Weissenbruch 1875 Straatje te Rhenen
5. Willem Witsen 1900.  Oude Schans te Amsterdam 

Deze stadsgezichten te lokaliseren vergt evenzo jaren onderzoek. Het straat te Rhenen bestaat niet meer. De Zuiderbuitenhaven te Enkhuizen wel en ontdekte zelf de plek waar Springer heeft staan schilderen en naar de diverse andere Amsterdamse locaties is verder geen onderzoek gedaan. Wat mij nu zo verbaast in het verhaal van het schilderij van Vermeer is het feit dat het nu om een grachtenpand gaat terwijl de kaderand niet is geschilderd. Willem Witsen schildert De Oude Schans als gracht en ook Berkheide met zijn Gouden Bocht  laat duidelijke merken dat het om de Heerengracht gaat. Alhoewel de argumentatie van hoogleraar Frans Grijzenhout goed in elkaar steekt, blijft er wetenschappelijk nog voldoende ruimte over om verder te spitten en andere locaties evenzeer als mogelijke locatie aan te merken. Er wordt al 300 jaar gezocht en gesteld dat hij een fictief pand schilderde, dan rollen alle argumentaties ondersteboven. Waarom de VK met de beweringen van Frans Grijzenhout met zoveel stelligheid komen is me eerlijk gezegd niet duidelijk en de inwoonster uit Delft die ik onlangs ontmoette, memoreerde dat het aantal mogelijke locaties veelvuldig was. De Amsterdamse kunsthistoricus en groot Vermeer kenner, was drs Kees Kaldenbach, die veel wetenschappelijk onderzoek deed naar Vermeer. 
Geniet van de talloze mooie exposities in veel musea in Haarlem, Amsterdam, Den Haag etc. Kunst kent slecht de wapens van penseel en doek en wil mensen iets positiefs meegeven, meer dan het rapaille dat steden in angst wil vangen. Despereer niet. de macht van het goede overwint. Kunstboeken, lezingen, essays, films, theater, muziek, dat alles leeft in ONZE vrije wereld. j.j.jong@quicknet. nl
drs jjj artes admirans

De Herfst in de kunst

De Herfst niet populair bij kunstschilders

Column nr 386

Vincent van Gogh, het vallen van de bladeren , 1888 De Alyscamps  bij Arles, olieverf op doek, 72 x 91 cm, Kroller-Muller te Otterloo

Jozef Iraels, De zandschipper, 1887, olieverf op doek,  62 x 90 cm, Stedelijk Museum Amsterdam

Het kost je enige tijd om schilderijen te vinden die de schoonheid of lelijkheid van de herfst weergeven. Populair bij kunstschilders zijn immers winterlandschappen omdat die nu eenmaal goed verkopen, maar een schilderij van de herfst blijft lang in het atelier of kunsthandel omdat er geen vraag naar is en niemand erop valt. Maar al diegenen die wel eens wandelen in de natuur, zien de kleuren van de bladeren verkleuren van groen naar bruin en geel en het merkwaardige is dat de beukenboom zijn blad gewoon vasthoudt ook als waait het stevig en al veel bomen geheel kaal zijn. De berkenboom die ook het eerst in het blad zit, is zijn blaadjes ook het eerst kwijt. De plataan, een Zuid-Europese boom vanwege zijn grote bladeren die schaduw tegen de felle zon geven, komt ook erg langzaam op gang en die verschrikkelijke grote afvalbladeren liggen soms tot het voorjaar in je tuin. Waarom die aandacht voor de herfst?  Feitelijk alleen maar omdat de laatste maanden oktober en november 2015 zich onderscheiden door hoge temperaturen, hetgeen maar 1 keer is voorgekomen in de vorige eeuw ( 1906). Dat is toch wel hoogst opmerkelijk en van wintertijden kan je al heel lang niet spreken en organiseert de Elfstedentocht maar koerswedstrijden voor wielrenners langs de Elf Friese steden. En toch. Ja en toch is er soms WEL een Elfstedentocht op natuurijs en tijdens mijn lange dienstverband bij een aannemer, die vanaf 1 november vorstverlet mocht declareren, toch werd een keer begin november niet meer buiten in de bouw gewerkt vanwege vorst en sneeuwval. Zitten we nu ineens in een weerpraatje. Eigenlijk wel een beetje.  Bovenstaande werken tonen echter de ijver van twee grote kunstschilders. Vincent ging in 1888 samen met Gauguin  op stap even buiten Arles naar de begraafplaats buiten de stad. Die impressie zie je hierboven. De afbeelding is feitelijk onduidelijk, maar als u zelf wat Van Gogh literatuur heeft, ziet u dwarrelende bladeren, een dame met een paraplu en een dames met winterjas en hoofddeksel op. Het verbaast me telkens weer welke afstanden van Gogh lopend aflegde. Dat was in Nuenen naar Eindhoven om materialen te kopen en in Arles liep hij hele afstanden. Gesteld dat hij over een brommer, een auto of fiets had kunnen beschikken dan was zijn oeuvre nog een keer zo groot geweest. Het andere "Herfstwerk"is van Jozef Israels, die dit werk in het voorjaar van 1887 voltooide. Hij had het natuurlijk al schetsend opgezet, maar alle andere onderwerpen waren mee populair en daar waren veel gegadigden voor. De kunsthandelaren stonden soms in zijn atelier achter zijn ezel en willen de natte verf eigenlijk zowat wel droog blazen, zodat de buitenlandse afnemers tevreden gesteld konden worden. Dit "herfsttussendoortje werd in de verloren uren voltooid. Zo gaat dat als je beroepsmatig werkt en moet zorgen dat er brood op de plank komt. Dus deze keer zomaar wat herfstimpressies. Geniet daarom van de mooie natuur in kleurrijke bladerenpracht. Wees een prettig mens voor je omgeving, ook zelfs als anderen jou minder vriendelijk benaderen. It is all in the game.Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen etc. Veel leesplezier. Inmiddels zijn er nagenoeg 6500 mensen die deze blog volgen. Dank daarvoor.

drsjjj artes admirans

Moderne kunst expositie in Watertoren Alkmaar

Aan Gene Zijde

Column nr 385

Moderne Alkmaarse kunstkenners spraken van de mooiste expositie van moderne kunst in Alkmaar/ Deze vond plaats op zondag 1 november jl in de Watertoren aan de Bergerweg 62 te Alkmaar. Een uitgelezen locatie om beeldende moderne kunstenaars een passend platform te geven. Initator was mevrouw  M-Hyun Dodde, die  Ferry Jong aan haar zijde trof voor de organisatie. Hoe vul je acht etages met moderne kunst? Dat was een uitdaging, die goed uitpakte. Vanaf het hoogste punt, waar je een fraai uitzicht over stad en ommelanden, kon je afdalen via stalen en houten trappen naar de uitgang. Een bonte mengeling van kunst viel je ten deel. Collages, video's, installaties van Ferry Jong, Judith Koning, Regula Maria Muller, collages en schilderijen van Quinten Trentelman, performances van Maria van Daalen , blauwdrukken van Pe Okx etc. Een uitgelezen aantal kunstenaars, die al veel hebben geëxposeerd en van zich hebben ;laten spreken. Alkmaars wethouder Anjo van der Ven opende het spektakel. om 15.00 uur. Veel bezoekers waren toen al binnen geweest. Zij memoreerde op  het thema  Dood en Leven,  aan de gevleugelde uitspraak van Woody Allen, dat hij doodgaan niet erg vond, als hij er maar niet bij hoefde te zijn. Ook benadrukte ze de vergankelijkheid van kunst en leven. Kunstenaar  Eric Beets stond stil bij overleden kunstenaars als Joost Zwagerman, Miep van Riessen etc. Hij vroeg het publiek om een halve minuut stilte en dat was een indrukwekkende stilte tussen de installaties van Ferry Jong. Daarna toog het merendeel van het gezelschap naar buiten.Onder het artistieke wasgoed van Ida van der Lee, kwam een performance tot stand van vier personen in witte gewaden en zij legden onder leiding van vodou Maria van Daalen, met officiële titel manbo asogwe, veve's ( grondtekeningen van mais en koffiegruis en gebruikten vuur aangestoken met spiritus. Het thema ging immers ook om rituelen en deze rituelen waren afkomstig van Haiti. Overigens onze eigen begrafeniscultuur zit ook nog vol rituelen. Woon maar eens een katholieke begrafenisplechtigheid bij/  Gustave Courbet maakte een schilderij \ Begrafenis te Ornans, een groot werk ( 315 x 668 cm) te bewonderen in Musée d' Orsay in Parijs. Terwijl de expositie Aan gene zijde juist de vergankelijkheid van leven en kunst benadrukte,  proberen musea juist grote kunstwerken met kunst en vliegwerk in stand te houden. Feit blijft, dat veel kunst vergankelijk is en slechts een klein gedeelte van al het creatieve werk de tijd overleeft.  Gaat Alkmaar dan een belangrijke plaats innemen in de Moderne Kunstbeleving.? In Hal 72 en ook in het Koelmapand zijn dikwijls fraaie exposities te zien. Misschien past het wel een beetje bij die nuchtere Noord-Hollanders, die dingen niet gauw gek vinden. Blijf genieten van kunst, van moderne kunst, van de Nacht van de kunst en probeer dicht bij de kunstenaar te komen, die scheppend op de eenzame toer werkt, maar zijn inspiratie blijft vinden in het publiek, dat hem/ haar daarom waardeert. En het Alkmaarse publiek,? Dat bleef ook zondagavond komen tot 23.15 uur. 
Kunstboeken, lezingen, adviezen, rondleidingen, essays etc. j.j.jong@quicknet.nl
drsjjj artes admirans

Openbaar Kunstbezit

Openbaar kunstbezit, aanzet tot kennis van kunst

column nr 384

Antoon Mauve,  Rit langs het Scheveningse strand, olieverf op doek, 1876,, 43.7 x 68  cm Rijksmuseum Amsterdam

Hoe word je nu kunstschilder, tekenaar, taxateur van kunstvoorwerpen, kunsthandelaar, kunsthistoricus, galeriehouder, kunstcriticus, beeldhouwer, etc. etc.? Het heeft allemaal te maken met interesse, aanleg, inzet etc. De belangstelling voor kunst loopt door alle beroepen heen. Wijlen Joost Zwagerman, de schrijver van literatuur, was bij machte om vakkundig en boeiend over kunst en schilderijen te spreken. Dat zal hem best veel troost hebben geboden, maar niet genoeg om te blijven genieten van al het moois, dat tot op de dag wordt geschapen. Al even interessant is de TV  serie van Jeroen Krabbe over Vincent van Gogh. Vakkundig en gedreven  is Krabbe erop uit achter het mysterie van Vincent van Gogh te komen. Hij zit er telkens dichtbij. maar het mysterie onthullen, gaat gewoon niet gebeuren. De voormalige Nuenense  gemeente-ambtenaar Ton de Brouwer heeft veel bloot gelegd van Van Gogh's Nuenense periode en mag je zien als een groot Van Gogh kenner, maar ook hij zal veel hiaten kennen als het gaat om alles echt te begrijpen. Wil je verder doordringen in de wereld van de kunst, dan moet er bovenal interesse voor zijn en een klimaat waar je dat zelf ook kunt ontplooien. Daar moet aanleg zijn. Al het moois wat mijn vrouw, mijn zonen creëren op het gebied van maakbare kunst, is voor mij niet haalbaar. Ben beslist niet handig en nooit geleerd om met mijn handen te werken. Door je opleiding : middelbare school,, filosofie, kunstgeschiedenis ben je een man van het schrift en het woord. Maar hoe word je dan kunsthistoricus?  Gedeeltelijk door je opleiding, docenten die creatief zijn, eigen interesse en om kunsthistoricus te worden, een flinke dosis doorzettingsvermogen om de eindstreep te halen. In dat hele scala heeft zeker tijdens de VU jaren 2000-2007 de serie Openbaar Kunstbezit,, 1959-1972 ook een rol gespeeld. Het was een serie op TV, die in boekvorm is vorm gegeven met veel illustraties en met de uitgesproken teksten ernaast. In 1998 kreeg ik deze serie aangeboden van een collega in Haarlem, die het vond in het huis van zijn overleden vader. Hij wist dat ik veel interesse in kunst had. Welnu, ik heb onlangs een nieuwe serie aangeboden gekregen en die mag een van de lezers van deze column hier aan mijn huisadres ophalen voor de door U gestelde prijs vanaf  €15.00 . Voor de talloze werkstukken die je tijdens je studie dient te maken, was dit geweldig studiemateriaal en als U een HOVO  cursus volgt, heeft U natuurlijk die serie al en mocht dat niet zo zijn, dan kunt u hier terecht. U zult versteld staan van de verscheidenheid van onderwerpen en de vakkundigheid waarmede alle werken worden beschreven en geanalyseerd. De afbeelding hierboven van een van de meesterwerken van Antoon Mauve komt ook uit deze serie. Blijf dus genieten van de schone kunsten, Ben je handig, leef je uit in fraaie creaties en dat kan natuurlijk van alles zijn: een mooi bloemstuk, een beeld uit hout, steen etc. Alle creatieve amateurschilders weten me te vertellen dat ze zich helemaal kunnen geven aan de creatie en iedereen en alles op die momenten helemaal vergeten. Die worden dan gewoon op de achtergrond gedrongen.

OPENBAAR KUNSTBEZIT, 14 DELEN vanaf nu af te halen op mijn huisadres vanaf € 15.- 

Kunstboeken, lezingen, taxaties, adviezen, essays, columns, rondleidingen, j.j.jong@quicknet.nl

drs jjj artes admirans

Floris Brinkman, talent van Noordhollandse bodem

Floris Brinkman,  Den Helder 1946-

Portret en Landschapsschilder

Column nr 383

Nu geen verhaal van beroemde schilders die het al hebben gemaakt. Hun  werk is al  wereldwijd over tal van musea verspreid. Maar onderschat kunstschilder Floris Brinkman niet, die wellicht in deze regio niet zo bekend is, maar in  1979 wel de grote prijs van Monaco won onder de naam Grand Prix International d'Art Contemporain. Deze prijs werd hem persoonlijk in Monaco overhandigd door Prins Rainier.

In Den Helder groeide hij op en hield al van die weidse vergezichten over het Marsdiep en de polders onder Den Helder. Dat boeide hem en dat tekende hij keer op keer. Thuis begrepen ze eigenlijk niet veel van die jongen die altijd aan het priegelen was met potloden en kwasten en van kunst en muziek hield. Een beetje een vreemde eend in dat oer-Hollandse Helderse gezin, Maar ze lieten hem zijn gang gaan en na zijn diensttijd was zijn grote wens om zich in het schilderen te bekwamen op de Academie der Beeldende kunst te Amsterdam, waar hij professor  Jan Nicolaas van Wessem ontmoette en van wie onderstaand portret is

Floris Brinkman, . prof. J. N. van Wessem, olieverf op linnen, 180 x 150 cm.

Professor van Wessum ( 1922-1992) deed zijn kandidaatsexamen geschiedenis in 1949 aan de universiteit van Nijmegen. Zijn afstudeerscriptie aan de universiteit van  Utrecht had als onderwerp de schilder Lucas van Leyden. In 1953 werd hij directeur van museum de Lakenhal te Leiden en organiseerde daar exposities met de onderwerpen:  Jan van Goijen en Gabriel Metsu.. In  1967 wordt hij hoogleraar aan de Rijksacademie der Beeldende Kunsten te Amsterdam en daar zal Floris deze hoogleraar hebben geportretteerd. Vanaf 1975 tot 1992  was hij tevens nog docent aan de Film-Televisie academie te Amsterdam.

In de schouwburg van Den Helder, nu dus op de voormalige  Marinewerf, hangt van hem een fraai portret van een ballerina. Opvallend bij hem is dat hij schildert in mans/vrouwshoge afbeeldingen, die meteen imponeren. Zijn oeuvre in omvangrijk en buiten zijn vele portretten heeft hij in Frankrijk waar hij meestal woont, heel veel landschappen geschilderd. Maat wat te denken van de door hem gemaakte portretten van bekende Nederlanders als Paul van Vliet, Guus Hermus, en voormalig staatssecretaris mevrouw Korte-van Hemel. In deze regio ( kop van Noord-Holland) heeft hij meermalen geëxposeerd als in Haringhuizen, in de fraaie  Oudhollandse terpkerk, Warmenhuizen in de oude Ursula, op Wieringen in het kerkje van Westerland, in Schagen, Heiloo en Den Helder. Daarom mijn vraag aan U: kende u deze kunstschilder. Zelf heb ik hem een paar keer ontmoet en toegevoegd aan de 100 regionale schilders van allure. Geniet van de beeldende kunsten, van lokaal en amateur talent, van creatievelingen, die van alles willen uitproberen. Heb daar respect voor en wees een prettig mens voor eenieder die je pad kruist. Kunstboeken, rondleidingen, lezingen, essays, adviezen, taxaties etc  j.j.jong@quicknet nl

drs jjj artes admirans

Van Gogh jaar afgesloten met bezoek aan Nuenen

In de voetstappen van Vincent van Gogh

Column nr 382 dd 22 september 2015

Een Brabants dorp dat geheel in het teken staat van een domineeszoon die van 1883 tot 1885 daar woonde in de pastorie en van zich liet spreken. Dat valt te beleven in dat dorp onder de rook van Eindhoven en Helmond. Ja, inderdaad beleven. De pastorie staat er nog, het gereformeerde kerkje waar zijn vader preekte en waarvan Vincent een schilderij maakte.

Dat schilderij was voor zijn moeder bestemd, die een ongelukje had gehad bij het uitstappen van de trein en voor wie Vincent dat werkje maakte. Vervelend is nu dat dit werk uit het Van Gogh museum in Amsterdam in 2003 is gestolen. Daders gepakt en samen met het andere werk dat een strandgezicht van Scheveningen laat zien, wel van de aardbodem lijkt verdwenen, terwijl de criminelen hun straf hebben gehad en de werken ondergedoken blijven.

Met Ton de Brouwer, de autoriteit in Nuenen als het om Van Gogh gaat, de Opwettense en Collse watermolens bekeken, terwijl we die dag daarvoor alle markante bezienswaardigheden hadden bezocht, zoals de verdwenen oude kerktoren, die in 1885 al was gesloopt en waartegen Vincent heftig had geprotesteerd. Het puin was gebruikt als wegverharding voor de nieuwe weg naar Eindhoven.

Veel vrijwilligers bemannen/bevrouwen het nieuwe Vincentre, het nieuwe informatiecentrum aan de Berg in het centrum.  Als je als leek daar binnenstapt, kan je in een paar uur exact geïnformeerd worden over Vincent's Nuenense jaren. In het perspectief van de enorme vlucht die zijn werk maakte met name door de verzameldrift van mevrouw Kroller-Muller en de overdracht van schilderijen door Ir. Willem van Gogh aan de staat, kreeg zijn werk een dermate grote boost, dat geen enkel werk meer te koop is en als er al een werk op de markt verschijnt, dan is het tegen prijzen die alleen voor de multi-miljonairs nog te behappen zijn.

Veel gezien en geleerd en met veel mensen van gedachten gewisseld zoals dat ook al het geval was in het nieuwe van Gogh in Amsterdam. Meer en meer wordt mij duidelijk dat zijn geestelijke inspiratie -wellicht bij hem postgevat in de periode van zijn geestelijk ambt- heeft doorgewerkt in zijn werk en die apart dimensie heeft gekregen, welke je maar bij weinige grote kunstschilders aantreft.

Het waren drie boeiende dagen daar in het Brabantse, waar ook het museum van Helmond in een oud kasteel werd aangedaan. Ook daar een Van Gogh kamer met herinneringen aan hun streekgenoot.

Geniet, leef, wees creatief en heb ook voor al wat van waarde is en sta positief in het leven.
Kunstboeken, lezingen, rondleidingen, essays, etc. reageren :  gaarne via deze blog

In de voetstappen van Gogh, op achtergrond het gereformeerde kerkje , een watermolen, een Van Gogh monument en de Van Gogh paal, waar informatie over locatie wordt verstrekt

In Arles schilderde Vincent nog een keer een portret van zijn moeder, dat Ton de Brouwer gebruikte als cover voor zijn boeiend essay inzake de relatie tussen Nuenen en de familie Van Gogh



drs jjj, artes admirans

De nieuwe entree van het VAN GOGH Museum te Amsterdam

Glazen koepel in aansluiting op de Japanse architectuur

Column nr 381

Bij gelegenheid van de nieuwe entreehal van het Van Gogh museum waren wij uitgenodigd om dinsdag jl 8 september een kijkje te komen nemen en als gast van het museum ontvangen te worden. De relatiebeheerder Job van Schuppen heette ons hartelijk welkom en stelde het op prijs dat wij waren gekomen, De uitnodiging hadden we te danken aan een gestelde vraag inzake een vraag over een schilderij : Was het schilderij " Kraaien boven het korenveld:  het laatste schilderij dat Vincent schilderde. Dit naar aanleiding van een artikel dat wij eens op de VU moesten analyseren, waarin werd betoogd dat de dreiging dat van het schilderij uitgaat, te maken zou hebben gehad met zijn zelfmoord. Dat laatste staat geheel op losse schroeven, omdat die Amerikaanse auteurs evenzeer argumenten hebben gevonden dat die kwajongens in deze een rol zouden kunnen hebben gespeeld. 

Dit terzijde. Na de speech van directeur Alex Rugel, waren we ruim in de gelegenheid het museum in te gaan en in gesprek te raken met de diverse rondleiders. Een leuke discussie ontstond naar aanleiding van hooi- en korenschoven op zijn talloze schilderijen van die korenvelden. Heel lang heeft ook in Kroller-Muller teksten gestaan van hooischelven, terwijl het duidelijk korenschoven waren. Vervolgens vertelde een rondleidster dat kinderen het schilderij van de Pieta meestal kiezen als het meest aansprekende . Als zij dan vraagt : waarom?  Dan zeggen die kinderen dat ze het een verliefd stelletje vinden. Of je pedagogisch juist dan dat zware verhaal van die Pieta moet vertellen, lijkt me lastig omdat je natuurlijk niet weet of die kinderen dat Bijbelverhaal kennen. Je kunt natuurlijk wel uitleggen dat het gaat om een moeder die zorgt voor haar overleden zoon, die vermoord werd.

Hierboven vindt U drie afbeeldingen van Van Gogh schilderijen die op de entreebewijzen stonden afgedrukt: een zelfportret, een korenveld en een bloesemtak.Al lopend langs de schilderijen van Van Gogh en tijdgenoten, hoorde je bezoekers bij de heldere schilderijen zeggen : "Hier word ik nu echt vrolijk van " 

Inderdaad kunnen al die impressionistische schilderijen zoals je die aantreft in Musée d"Orsay te Parijs een positieve invloed op je gemoed hebben.Afgelopen dinsdagavond waren drie schilderijen die mij bijzonder boeiden en dat was een stilleven uit 1885. Een zeer verstild werk ongeveer 30 x40 cm waarop drie flessen, Keuls potje met vijzel, en een groen kommetje. Dat had hij heel bewust zo gegroepeerd in een mooie combinatie van licht, glas en kleur in alle eenvoud. Opvallend de mooie hooglichten in de flessen. Het tweede schilderij was een korenveld met een prachtige blauwe lucht ( 1890) .Daarbij hoorde de tekst uit zijn dagboek :' Ik ben geheel geobsedeerd in de onafzienbare vlakte van de korenvelden zo groot als de zee'     

Het derde schilderij dat me buitengewoon boeide was eveneens uit 1890  Gezicht op Auvers. Vanaf de heuvel buiten het stadje schilderde hij een straat met huizen en een kleine horizon. Dat schilderde hij vlak voor zijn dood. En zijn laatste schilderij dan, welke was dat nou ?  De gidsen wezen naar het schilderij van  door elkaar verwrongen boomwortels.

Zo eindigde jl dinsdag een prachtige verkenningstocht door het Van Gogh museum. Eerder al was ik in gesprek geweest met enige bezoekers over de functie van de entree. Ik verwees hen naar het Haagse Gemeentemuseum,. naar Kroller Muller en naar het niet in functie zijnde Scheringa Museum. Alle drie laatsten laten je langs een lange toegangsweg even merken, dat je iets bijzonders tegemoet gaat, even alles achter je laat om iets bijzonders te gaan beleven. De vernieuwingen in de drie grote Amsterdamse musea hebben die accenten op hun entree nu ook gelegd. Het Rijks met doe toegang via de fietstunnel naar het grote atrium,  het Stedelijk met de grote badkuip en het Van Gogh met de fraai vormgegeven glazen koepel. Nu uitgerust voor de toekomst om de talloze miljoenen bezoekers per jaar te kunnen ontvangen.  Daar kunnen we als klein land toch echt wel trots op zijn. 

Gaat U binnenkort naar Amsterdam : het Museumplein? U zult uw ogen uitkijken, nu ook bij het vernieuwde Van Gogh museum. Geniet nog van het mooie nazomerweer, pak de fiets, de knapzak en wandel langs 's Heeren wegen, zing, wees creatief en beleef het leven, dat ook nog altijd het waard is om te leven. Donkere wolken drijven nagenoeg altijd weer over. Kunstboeken, lezingen, rondleidingen, essays, adviezen, bemiddeling j.j.jong@quicknet.nl

drsjjj artes admirans                          

Rembrandt heeft nooit gevoetbald

Hommage aan sportjournalist Nico Scheepmaker

Column nr nr 380 dd  02-09-2015

Met de belangrijke wedstrijden voor de deur voor het Nederlands elftal tegen  IJsland en Turkije onder leiding van de nieuwe bondscoach Danny Blind, is het - lijkt me - gepast, een wat luchtige onderwerp aan te snijden. 
Maar eerst even dit.  Zoals U ongetwijfeld zult hebben gezien of gehoord, gisteravond 1 september in Nieuwsuur, dat de kunsthandelaar Renee Smithuis uit Heiloo haar collectie van tachtig schilderijen aan het Singer Museum in Laren heeft geschonken. Een goede zaak. Opmerkelijk in deze is, dat deze collectie niet naar Museum Kranenburgh in Bergen Nh of naar het Stedelijk Museum in Amsterdam is gegaan. Smithuis had andere motieven. Zij en vele anderen strijden tegen de heersende opvatting dat het niveau van de Bergense School te wensen overlaat. Als kunsthistoricus kreeg ik dat meerdere malen op de VU te Amsterdam te horen. Niettemin had ik graag op deze stroming willen afstuderen, maar dan was ik zeker een jaar langer bezig geweest om al je argumenten te vinden en aan te scherpen. In  deze is het discussiepunt of  de mannen als Fauconnier, Arnout Colnot, Filarski etc als stroming en als school kunnen worden aangemerkt of dat het toevalligerwijs een stel collega's waren die elkaar in Amsterdam en Bergen Nh samenwerkten?  Niet zo van belang. Individueel was er best wel sprake van behoorlijke kwaliteit en dat kan het publiek in Singer straks zelf vaststellen. Of deze move ertoe zal leiden dat de Bergense School als stroming als canon in de kunstgeschiedenisboeken terecht zal komen, blijft een open vraag. Overigens had mevrouw Smithuis ook enige werken van De Ploeg, een stroming in Groningen, die een hogere achting verwierf in de ogen van smaakmakende kunsthistorici.

Maar dat terzijde. We zouden het over voetballen en de kunst hebben. Nico Scheepmaker schreef een boek onder de titel : Rembrandt heeft nooit gevoetbald'.  Dat is natuurlijk een waarheid als een koe. Maar waar hield de zeventiende eeuwse mens zich bezig als ontspanning en genoegen. De upper-ten stichtte landhuizen aan de kust en genoten van mooie rijtuigen en paarden. Rembrandt zelf was veel in de schouwburg om naar toneelvoorstellingen te kijken en maakte er een hobby van die klassieke toneelkleding te verzamelen. En het gewone volk. Dat beschrijft Scheepmaker als volgt :
: 'Rembrandt heeft op straat nooit tegen een blikje getrapt.. Het eerste conservenblikje werd in 1810 geproduceerd..Misschien dan tegen een bal die van lappen en touw was samengeflanst. Dat zou kunnen. Of tegen een soort bal van een opgeblazen varkens-of ossenblaas, waar in vroeger eeuwen mee gebald werd. In ieder geval kan je je moeilijk voorstellen dat een gezonde Hollandse jongen als  Rembrandt-op weg naar de Latijnse School in Leiden, waar hij een jaar opzat of later in Amsterdam  als 18 jarige op weg naar zijn leermeester Pieter Lastman, niet onwillekeurig naar alles schopte wat hem voor de voeten kwam: een steentje een blokje hout. Of zat die automatische trapbeweging  in de 17e eeuw er nog niet zoals bij ons allen, in zijn lijf ingebouwd, omdat er toen nog geen voetbalclubs bestonden en het trappen naar een bal dus nog niet "des jongens'was.. Dat lijkt me onwaarschijnlijk. We moeten die jongen van de 17e eeuw natuurlijk ook weer niet onderschatten. Als zij konden schilderen als Rembrandt, konden zij in aanleg vermoedelijk ook wel voetballen als Gullit, Van Basten, Cruyff, Rijkaard. Alleen ...... het werd nog niet gedaan. zodat er in mijn jonge jaren ( Nico Scheepmaker)  nog niet  gesurft of geskateboard werd. Maar gespeeld werd er natuurlijk wel, daar is het schilderij Kinderspelen van Pieter Breughel de Oudere het bewijs van "

De bijgevoegde afbeelding is de cover van het boek van Nico Scheepmaker met als afbeelding het schilderij van Pyke Koch ; Voetballen in de sneeuw".  Dit werk zat in de Scheringa collectie die is verhuisd naar Gorssel in de collectie van de heer Melchers. Nu dus op naar Gorssel ipv Spanbroek.

Brood en spelen, was het adagium van de in welvaart levende Romeinen. Sport en spelen hebben na die 17e eeuw een enorme vlucht genomen in het wielrennen, atletiek, krachtsporten, autoraces. Zo'n vlucht dat het een economische factor is geworden met een enorme infrastructuur, werkgelegenheid  en organisaties. Zo'n vlucht ook, dat de status van topsporter leidde tot malversaties als doping etc. Onze tijd biedt kansen voor schone sport : Daphne Schippers is met haar gouden plak op de 200 meter sprint daar een bewijs van. En schone sport is mooie sport en ook kunst.

Beweeg, geniet, fiets, wandel ook als het geen zomerse temperatuur meer is, wees creatief en wees een prettig mens voor je omgeving. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties,.essays, bemiddeling j.j.jong@quicknet.nl
drsjjj, artes admirans

Op cover afbeelding schilderij Pyke Koch voetballen in de sneeuw, collectie Melchers, Gorssel

Harrie Kuijten III

Harrie Kuijten III 
Zijn  naakten

Column nr 379 dd 24 augustus 2015

Harrie Kuijten, liggend naakt, 1924 , olieverf op doek 46 x 60 cm


Ongeacht of u nu wel/niet van mening was dat alle facetten van zijn werk, inclusief zijn naakten, de revue moesten passeren, wordt deze trilogie inzake Harrie Kuijten met dit werk afgesloten. Tijdens het onderwerp 'Collectie-onderzoek" , een onderdeel waar je veel technische zaken leert, durfde een van de collega's het aan om over het naakt schilderen,zijn verhandeling te maken, terwijl de colllegezaal vol zat met vrouwelijke studenten. Overigens allemaal volwassen vrouwen, die deze kunstvorm als natuurlijk ervoeren. Maar het onderwerp spitste zich toe hoe je technisch een kunstcatalogus  schrijft en dan is het wel gemakkelijk als je op voorhand niet hoeft te stoeien met een ietwat spraakmakend onderwerp. Door mijzelf werd gekozen voor een neutraal onderwerp als '; stadsgezichten. Hou me ten goede, last van preutsheid of scrupules ten opzichte van dit onderwerp zijn mij vreemd, ook al ben ik een zeer behoudend milieu opgevoed. Overigens waren de vrouwelijke studenten later in een college wel zeer verontwaardigd toen een college alleen maar ging over fallus-symbolen, welk onderwerp wel erg uitgekristalliseerd werd en ondanks dat niemand de collegezaal uitliep, waren er na afloop op de gang wel wat ergernissen van de kant van de dames te bespeuren. De erudiete docent bleef bij zijn presentatie uiterst droog en koel.
De naakten van Harrie Kuijten zijn beslist esthetisch  verantwoord en niet choquerend.  Als je het naakt van Gustave Courbet bekijkt en ook die van Lucian Freud, dan kan je Kuijten spreken van mooi naakt. Courbet was een op en top realist en laat dan ook de vrouwelijke vagina zien, evenals Freud, die dat nog op een heftiger manier doet. 
Door de eeuwen heen is het naakt door kunstschilders vastgelegd. Zeker in de Renaissance met de werken van Rubens, die nagenoeg altijd mollige vrouwen schildert. Ook in de Sixtijnse kapel in het Vaticaan op het schilderij van Michelangelo de schepping van Adam, zijn voornamelijk veel mannelijke naakten te zien. Het is het realisme dat deze schilders drijft op de mens in zijn meest natuurlijke habitus weer te geven, terwijl de mens in het dagelijkse leven zich bedenkt met tal van lagen kleding om zich te beschermen tegen weersinvloeden. De kunstenaar wil dat even allemaal weg hebben om tot het wezen van de mens door te dringen. Is het  U in de Italiaanse musea opgevallen, dat de penis van beelden er altijd glanzend uitziet omdat de dames er even allemaal willen aan zitten.?? Kortom  als kunstschilder zal je over flink wat anatomische kennis dienen te beschikken om deze techniek vakkundig te beheersen. Harrie Kuijten is daar met vele anderen in geslaagd en heeft ons deze kunstvorm ook nagelaten. En de dames en heren die moeten poseren tegen een ( geringe) vergoeding? Het is ook boeiend om naakt op de cover van Playboy te komen.  Dat vinden betrokkenen een grote eer en dat is natuurlijk ook zo, omdat je daarmee uitdrukt dat je tevreden bent met je lichaam en dat aan anderen wilt laten zien. Een goede zaak immers. 
Met deze beschouwing wordt de trilogie van Harrie Kuiten afgesloten. Geniet ervan en ga zelf op zoek naar meer van zijn schilderijen. Tenslotte blijf actief in kunst en creativiteit. Wandel, fiets en blijf in beweging en wees een prettig mens voor mensen in je omgeving. Kunstboeken, lezingen, essays, adviezen., bemiddeling, taxaties etc. j.j.jong@quicknet.nl
Mocht u toevalligerwijs a.s. weekend in Brugge zijn. U kunt ons daar treffen met kunst van echtgenote in het Belfort op de markt in het centrum. Voor de 28e keer ontmoeten wij daar veel mensen uit tal van landen, Na het werk 11.00- 17.00 gaan we nog even in de stad genieten van architectuur en de Vlaamse sfeer van deze stad, die per jaar zeven miljoen bezoekers ontvangt, waaronder enorm veel mensen uit Engeland. In het Belfort, waar vaak beneden ook nog een kunstexpositie is, kunt u van creatieve mensen genieten, die de fraaiste zaken hebben gemaakt. Wellicht tot ziens
drs jjj artes amisnra. 

Harrie Kuijten II 1883-1952

Harrie Kuijten kreeg pas laat bekendheid en waardering

Column nr 378

Meteen maar een fraaie afbeelding

Harrie Kuijten, Blauwburgwal, Amsterdam, 1925,olieverf opdoek, 60 x 74 cm, particulier collectie. 

Natuurlijk is niet na te gaan hoe u als volger van deze rubriek dit echt Amsterdams vindt. Als U Amsterdam een beetje kent en er veel geweest bent, vindt U veel herkenbaars in dit stadsgezicht: een gracht, een brug, mensen op straat en als u het vergrootglas erbij haalt, ziet u in de buurt van de brug een bakkers/slagersknecht met transportfiets met voorop de boodschappen mand. Typische Amsterdamse gevels en wat de grachten van Amsterdam ook zo bijzonder maakt, zijn de vele bomen aan de grachten. In de zeventiende eeuw wilde men behaaglijk wonen in al die prachtige grachtenhuizen en de rijken hadden soms ook een koetshuis aan de Prinsengracht, terwijl hun pand aan de Herengracht stond. Men wist toentertijd ook al een prettig leefklimaat te scheppen als men daartoe de middelen had, Nog boeiender is het schilderij hieronder dat de Herengracht weergeeft in de zomer. Prachtige slagschaduw en de zon die zich door het gebladerte heeft gewrongen, de dame links met haar fraaie witte jurk. 

Harrie Kuijten, Herengracht in de zomer, 1924, olieverf op doek  69 x 59 cm, Gemeentemuseum de Wieger, Deurne

Ook zie je rechts het huispersoneel, de dames in witte kleding, die haar werkzaamheden buiten verrichtten.

Naast zijn reizen naar Noorwegen waar we het vorige keer over hadden,, verbleef Harrie Kuijten van 1920-1926 in Parijs en ontmoette daar  in het atelier van Henri le Fauconnier, Carel Willink, Wim  Schumacher en  Gerrit van Yperen. In 1927 terug in Bergen maakte hij kennis met Arnout Colnot, die weer leerling was van Henri le Fauconnier en contacten had met mecenas Boendermaker en dan bent u weer op het oude spoor van de columns 354, 355, 356, 357, welke allemaal aspecten van de Bergense School behandelden. In 1936 verhuist Harrie dan naar Groet en is daar bijzonder actief, maar kent nog weinig bekendheid. In 1952 overlijdt hij en wordt begraven in Bergen op de Algemene Begraafplaats. Daarna ontdekte men pas het schildersgenie van Harrie Kuijten. In 1952 een expositie van 40 tekeningen in het KCB te Bergen van stadsgezichten van Amsterdam en Parijs. In datzelfde jaar expositie in het Stedelijk te Amsterdam en in 1955 in het Stedelijk te Alkmaar, 1959 andermaal in het KCB te Bergen, 1983/1984 Bergen en in 1998 in de Oude Ursulakerk te Warmenhuizen. 

Zijn lidmaatschappen aan kunstenaarskringen

In 1912 sloot hij zich aan bij de Onafhankelijken, in 1917 bij de Branding te Rotterdam. 1926 Henri le Fauconnier en in 1930 Bergense School

Karakterisering van zijn werk. 

In de catalogus op naam van Willem Baars, Hein  Dik en Rob van Vuure vind je boeiende beschrijvingen van zijn werk als eerlijk, direct, eenvoudig, onbevangen, kostelijk kleurengamma, en persoonlijke visie. In 1958 vindt de liquidatie plaats van de Boendermaker collectie, waarin ook enkele werken van Harrie Kuijten zaten. Voor enkele tientjes gingen die werken weg. Als je destijds bij die veiling bent geweest en een Kuijten heb gekocht, ben je een gelukkig mens met rijk bezit.

Twee van de drie schrijvers zijn  me bekend. Bij Willem Baars in Amsterdam hadden we met VU studenten een werkcollege moderne kunst en Rob van Vuure, publicist, schrijft nog altijd columns voor het NHD, werkte onder meer bij de Libelle etc etc. 

Dit is de tweede column met Harrie Kuijten als onderwerp, je kunt er nog wel een aan vastknopen die bijvoorbeeld zijn vrouwelijke naakten behandelt., Dat is ook boeiend, maar wellicht te eenzijdig om een hele aflevering daaraan te besteden, maar als u het op prijs stelt, laat het me dan even weten via antwoord op Twitter of op j.j.jong@quicknet.nl.  Natuurlijk een interessant onderwerp, maar niet elke lezer zal daar hetzelfde over denken.

Geniet van de mooie zomer van Sail Amsterdam en afgelopen weekend was het Nazomeren in onze  tuin en tal van andere locaties. We kregen maar liefst 230 mensen in onze tuin met hoge Totempalen van beeldend kunstenaar, zoon Ferry en de andere zoon had onder thema op nr 48, mijn geboortehuis 48 jeugdherinneringen in beeldend materiaal vorm gegeven in portretten in zijn 48e levensjaar.Dat was genieten en  kleinzoon Ties ( 10), is een prima  poffertjesbakker. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, essays etc. j.j.jong@quicknet.nl; Veel van deze kennis vergaard onder meer bij Willem Baars en ook van de zomergast, de tuinarchitect-historicus C. D. Geuze

drs jjj, artes admirans

Harrie Kuijten 1883-1952

De schilder van de Noordhollandse strandgezichten

Column nr 377 dd 13 augustus 2015

Eerlijk gezegd was er deze week rekening mee gehouden dat geen nieuwe column zou verschijnen, maar de werkzaamheden rond huis en tuin verliepen voorspoedig, zodat wij het publiek in onze tuin tijdens het open tuinfeest bij gelegenheid van Nazomeren in  Niedorp kunnen ontvangen. Ja, kunst kunt u zeker in deze tuin beleven. Allemaal familie. De ene zoon manifesteert zich met totempalen, de andere is meer grafisch en leeft zich uit via een groot linnen doek, dat aan een blinde muur komt te hangen en echtgenote laat haar prachtige beelden zich en een fraaie gehaakte kraag. Kortom dit weekend kunst aan huis.
Maar dat is de intro. Het atelier van Harrie Kuijten kunt u nog steeds in Groet bewonderen, waar zijn dochter Cecile nog altijd waakt over de kunstschatten van haar vader. Jaren geleden was er een overzichtstentoonstelling in de Oude Ursula kerk te  Warmenhuizen, waar een groot imposant zelfportret hing en veel van zijn andere werken als stadsgezichten, portretten etc. Hij heeft altijd van zijn kunst kunnen leven, al was het dan geen vetpot. Geboren in 1883 in Utrecht als zoon van een kruidenier, werd hij later nadat zijn beide ouders overleden waren in een katholiek weeshuis opgenomen. Zijn artistieke carrière startte in Antwerpen, waar hij les kreeg  van professor J. de Vriendt en in 1906 werd hij toegelaten tot het Nationaal Hoger Instituut  en Koninklijke Academie voor Schone Kunsten..Na zijn studietijd verbleef hij gedurende enige jaren in Amsterdam en in Zweden en Noorwegen samen met de schilder Djurre Duursma. 
Vandaag is het vanwege tijdsgebrek een korte intro, maar de volgende aflevering nr 378 zal meer op zijn leven en werk worden gefocust. Al een meevaller dat ik even een uurtje kon vinden om deze week met u van gedachten te wisselen.
Geniet van de mooie zomer, van het Nazomeren in Niedorp. www.nazomereninniedorp.nl, maar ook van strand, zon en al het moois, wat het leven biedt en wees een prettig mens voor allen met wie je te maken hebt. 

Kunstboeken, lezingen, rondleiding, essays, taxaties, adviezen j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj. artes admirans

Harrie Kuijten, Strand met koetsjes, 1917, olieverf op doek, particuliere collectie


.

  

Vermeend schilderij van Harrie Kuijten

Onlangs werd ik benaderd door iemand, die namens de erven contact met mij opnam, omdat dit schilderij in de nalatenschap van de ouders was aangetroffen. Het had volgens zijn zeggen gehangen in de vakantiewoning van zijn ouders op het eiland  Sylt (Duitsland). Na consultatie en onderzoek moest ik betrokkene  mededelen dat dit schilderij niet door Harrie Kuijten was gemaakt en dan ging het niet alleen om diverse afwijkingen in de signatuur, maar veel meer om opzet van het werk, penseelstreek, kleurgebruik en onderwerp. Betrokkene had een nadere mening en voerde aan dat het bij Sotheby of Christies was gekocht. Dat kan best mogelijk zijn, maar die veilinghuizen geven je geen enkele garantie van echtheid, al willen ze natuurlijk wel op voorhand kwaliteit verkopen en in pinciepe de kopers niet om de tuin leiden. Maar u kent allemaal de verhalen van Han van Meegeren en van de heer Jansen, de meestervervalser.  Het is natuurlijk vervelend als je in het ootje bent genomen, maar het aantal vervalsingen is nog altijd  groot. Geniet dus van 100% top en echte kunt, van de prachtige herfsttinten, van mooie expositie en luister naar mooie muziek. Kunstboeken etc. zie boven 

drs jjj artes admirns

Kunst begrijpen is onder meer goed kijken

De Belgische magische Rene Magritte 1898-1967

Column nr 376

De beschouwing over de kerksluitingen is door velen van U gelezen en geretweet. Het is een heikel onderwerp en wellicht heeft de column bijgedragen tot heroverwegingen door de verantwoordelijke beleidsmakers en beleidsuitvoerders. Bij mijn eerste kennismaking met professor Carel Blotkamp vertelde ik hem dat ik buitengewoon geïnteresseerd was in de grote Kunst en hij schatte in dat ik een paar maanden genoeg had aan die kennis en dat daarna alles nieuw voor me zou zijn. Dat klopte vrij aardig. In het eerste jaar van de academische vorming, leer je al snel anders te kijken, anders te lezen en anders te schrijven. De docenten zijn daar bijzonder handig in en zetten je snel op het verkeerde been. Je leert de kunstwerken te analyseren. Dat ia al heel anders dan wat de gemiddelde museumbezoeker doet, die wil consumeren en veel aestetica genieten en dat moet niet te moeilijk zijn. Als je dan de werken van Rene Magritte voor het eerst ziet, dan krab je wel even achter je oren. Je ziet een schilderij van een realistische appel of een pijp van een roker en dan heeft hij die werken als titel meegegeven  Ceci n"est pas une pomme , Ceci n'est pas une pipe. Je krijgt dan als opdracht om die schilderijen te becommentariëren. Je zoekt en zoekt en ontdekt dat Magritte naast schilder ook filosoof is en dergelijke benamingen bedenkt samen met vrienden in een kroeg onder het genot van een borrel. In theorie klopt dat natuurlijk, want de geschilderde appel is feitelijk wat verf op doek en hoe realistisch en hoe het werk je naar een appel doet verlangen, het is in wezen verf en doek. Hier volgen enige citaten uit een boek over Magritte geschreven door Jacques Meuris:
Doordat Magritte zich in zijn schilderijen richtte op de waarheid achter de objecten en de dingen, deed hij alsof hun realistische afbeelding  en hun associaties in ons de belangrijke vragen zouden oproepen en daarmee een gevoel van mysterie met zich mee voeren" 
In 1927 schreef hij een persoonlijke toelichting op zijn werk "  Toen hij uit een diepe slaap ontwaakte kwam er een grote hoeveelheid gedachten bij hem op. Velen waren uit dromen die hij had gehad Het kwam voor dat hij zich veel van de personen die hij in zijn slaap had gezien,'s ochtends kon herinneren. Maar wanneer hij weer aan de dingen dacht, ontdekte hij dat ze niet uit zijn dromen kwamen . Deze personen en situaties had hij de avond ervoor bij de uitgang van de bioscoop gezien. De mysteriën waarmee de nachtelijke dromen lijken te zijn doortrokken, zijn geen werkelijke mysteriën meer  zodra men hun oorsprongen in de realiteit kan ontdekken. De kunstenaar kan intussen  gebruik maken  van de dubbelzinnigheid  die deze vermenging  van een aan de werkelijkheid  ontsproten droom en een aan  de droom ontleende werkelijkheid met zich meebrengt""
Poeh : deze teksten zult u een paar keer moeten lezen om Magritte een beetje te kunnen begrijpen, maar persoonlijk ging de schilder me wel enorm intrigeren en wilde steeds meer van hem weten
In 1958 verklaarde hij : Een schilderij moet overrompelend zijn.'  Persoonlijk vind ik dan ook, dat hij daar wel aardig in geslaagd is. Voor ons was het reden om enkele jaren terug langer in Belgie te blijven terwijl wij normaal op Zondag weer afreizen van Brugge, De pech was dat de laatste grote overzichtsexpositie van zijn werk in het Casino van Knokke  niet maandag, maar dinsdag pas open was. Die maandag werd besteed om kunst in Lissewege en Damme te bekijken en dat was ook een feest. In  de overzichtsexpositie kwam je binnen in de grote zaal van het Casino, waar op de wand een onwijze grote stoel was geschilderd met een klein mannetje erop.Geschilderd door Magritte met behulp van een aantal reclamemensen, want op dat vlak van reclame ontwerpen was hij ook actief en dat zou je nu van zo.n mystieke schilder helemaal niet verwachten. We hebben volop genoten van al zijn werken en kreeg een goed beeld van deze grote Belgische schilder.

Rene Magritte, De legende der eeuwen, gouache, 25 x20 cm, Part. bezit

Geniet ook van moeilijke kunst, dat schept voldoening als je er een beetje meer van begrijpt. Mensen die van kunst houden zijn prettige mensen ook voor hun omgeving van familie en vrienden
Kunstboeken, lezingen, rondleidingen, taxaties, adviezen en u kunt ons zaterdag treffen op de grote boekenmarkt in Bredevoort. tot ziens wellicht
drs jjj artes admirans.