Kerkinterieurs in Nederland

Sint Jan de Doperkerk in Waalwijk

Column nr 440

Waarom nr twee en tachtig gekozen van de honderd kerken van dit fraaie esthetisch boek, dat de rijkdom laat zien van alle keren in Nederland.? Er is slecht een reden. De beschrijving van deze kerk is door een collega-student geschreven, dat mijn kamermaatje was bij studiereizen naar Berlijn en Madrid. Herman Wesselink is een talentvolle architectuurhistoricus die met name veel interesse had voor de kerkenbouw in Nederland. Hij is lid van het Cuypersgenootschap en een kenner van de Nederlandse kerken in de meest brede zin. De plebaan van de Bavo kathedraal aan de Leidsevaart te Haarlem, Hein Ogtrop is ook een man, die in het bisdom blad Samen Kerk veel kerken heeft geanalyseerd. Herman Wesselink heeft in dit lijvige boek enkele kerken beschreven. Dat kan je aan hem wel overlaten. Hij is een student van wijlen de heer Professor Koos Bosma, een bevlogen VU Architectuurdocent. Hij kon studenten enthousiast maken voor architectuur en bij onze eerste kennismaking met Berlijn met een bus door Oost-Berlijn wist hij ons veel te vertellen over de Russische bouwinvloed in de wijken van Oost-Berlijn. De kleine appartementen werden na de Wende vergroot van drie naar een appartement

  Het kruis boven het altaar van de Sint Jan te Waalwijk en daarboven het interieur.

wat schrijft Herman over  de architectuur van deze kerk."Pas in 1932 ging de bisschop van Den Bosch akkoord met het definitieve ontwerp, ditmaal van de hand van de jonge architect Hendrik Valk, die enige tijd bij Stuyt en Joseph Cuypers had gewerkt en daarom door hen sterk was beïnvloed. De kerk werd gebouwd in de jaren 1923-1925, ter vervanging van een Waterstaatskerk uit 1829 [........] Architect Willem Valk liet zich inspireren door de vroeg christelijke Aya Sofia en de San Vitale in Ravenna  ] .........] 

De imposante kerk is ingenieus ontworpen. Uitgangspunt is een centrale ruimte in de vorm van een onregelmatige achthoek, overdekt door een groot koepelgewelf. De koepel wordt gedragen door indrukwekkende paraboolvormige bogen. Ze steunen op acht kolommen, die aan de onderzijde met marmer zijn bekleed. Rondom deze kern bevinden zich de zijkapellen, die eveneens met een koepel of een halve koepel zijn afgesloten. Aan de buitenzijde zijn het deze negentien koepels die in het oog springen en dan met name de bekleding ervan :  op de daken ligt maar liefst twintigduizend kilo koper. Het interieur is deels ontworpen door Valk. Het  is uitgevoerd in schoonmetselwerk met een expressionistische detaillering onder meer in de gemetselde sierbanden en sierpatronen in groen geglazuurde baksteen. (als u bovenste foto kunt vergrootten dan kunt u de groene kleur waarnemen) Ook de parabolische bogen en gewelven dragen bij aan het expressionistische karakter van het gebouw.] .........] Vensters zijn gemaakt door Willem Wiegmans en bevatten felgekleurde  geometrische afbeeldingen van koning David en de profeten uit het Oude Testament. Valk ontwierp ook de grote bronzen overkapping boven het altaar in de koorutbouw, De koepelvorm van dit ciborium ( baldakijn)  doet denken aan de uitwendige koepels op het kerkgebouw en bestaat uit zestien zijden, Het koperen ciborium lijkt gemaakt te zijn van vellen leer en verwijst daarmede naar de leerindustrie ( schoenen) die in het begin van de 20e eeuw een belangrijke rol speelde,

De financiering van de kostbare kerkbouw werd mede door deze industrie mogelijk gemaakt.

Bron : Kerkinterieurs in Nederland, : Museum Catharijne convent, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, fotograaf Arjan Bronkhorst.

Een indrukwekkend boek, dat opvalt door de prachtige foto's en de fraaie teksten van de scribenten. Je vraagt je altijd weer af, hoe die financiering in het verre verleden tot stand kwam, maar er waren altijd mensen die soms veel geld staken in dat markante gebouw van hun dorp of stad.

In deze regio vind je ook tal van prachtige kerken. Andijk, Wervershoof, Hoorn, Westwoud, Noord Scharwoude, 't Veld, Schagen, Warmenhuizen Stuk voor stuk juweeltjes van kerkenbouw.

Geniet daarvan, van de mooie zang die in die kerken klinkt, van de fraaie orgels, kansels, gebrandschilderde ramen.

Kunstboeken, rondleidingen, lezingen, essays etc.,  reacties neem dan contact op via deze www. blogger.com

drs jjj artes admirans

Het gele huis in Arles

Nog een keer het schetsboek uit Arles
Column nr 439 dd. 8 december 2016

Bij de opening van de nieuwe entree van het Van Gogh museum, hield Alex Ruger de directeur een speech en liepen er veel dames in Van Gogh jurken rond. Afbeeldingen van de amandelbloesem etc. zag je telkens langs schuiven. In gesprek met een tweetal grote Van Gogh kenners, bij wie ik me even aansloot, werd aan mij de vraag gesteld of het Gele Huis in Arles nog bestond? Ik dacht van wel, maar uit het boek van Welsh-Ovcharov blijkt nu, dat het in de tweede wereldoorlog verwoest is bij een bombardement in 1944. Zou die vraag ook al in verband hebben bestaan met de al lang lopende discussie over dat schetsboek uit Arles? Zou zomaar kunnen. Tegenstanders hebben dan een troef in handen om vast te stellen, dat het niet een schetsboek van Van Gogh kan zijn, omdat het Gele Huis in 1945  van de aardbodem verdween.  Hier enige foto's van het Gele huis voor en na het bombardement.

Het Gele Huis te Arles

Tweede afbeelding het Gele Huis na het bombardement van 1944

Welsh Ovcharov schrijft vervolgens hoe toch het schetsboek bewaard is gebleven "

:De huidige eigenaar bewaarde het schetsboek vele jaren zonder te weten wie de kunstenaar was, die de tekeningen in het  grote, ingebonden Brouillard had gemaakt  Voor haar was het gewoon een schat die ze bewaarde als herinnering aan haar moeder, van wie ze het cadeau had gekregen. Het enige bekende schetsboek met in de jaren 1888-1890 in de Provence gemaakte tekeningen wordt hier voor het eerst geopenbaard.: Het Album Ginoux, Van Gogh's  'grand carnet de dessin' dat dokter Rey op 20 mei 1890 in Café de la Gare, in naam van de kunstenaar had teruggegeven aan het bevriende echtpaar Ginoux, is eindelijk na 126 jaar ontrukt aan de vergetelheid.

Het schetsboek was al niet meer in het Gele Huis, dus kon het ook niet verdwenen zijn na het bombardement in 1944. Eerlijk gezegd om tegenargumenten te zoeken en te vinden, moet je dat niet doen via de provenance, want daar is geen speld tussen te krijgen. Of je via het tekenhandschrift van Van Gogh de onechtheid kunt aantonen, is een geheel andere dimensie, maar dat lijkt me zo - een, twee, drie- niet zo eenvoudig.

Een interessante mail mocht ik vandaag van detective Arthur Brand ontvangen. De gestolen schilderijen uit het voormalige Scheringa museum, zijn door hem opgespoord en dat La Musicienne van De Lempicka weer boven water is, zal menigeen goed doen. Gelukkig zijn de huidige opsporingstechnieken knapper en kunnen criminelen eerder tegen de lamp lopen, zeker als het zulke beroemde en opvallende werken zijn.

Geniet van de komende decembermaand. Veel te beleven, veel concerten en veel Kerstgroepenexposities, zo ook in de Martinuskerk hier in 't Veld. Zeer divers en opvallend is kantkloswerk van engelen, kerstroos en het kerst tafereel zelf  in de vorm van een grote ster. Maar wat te denken van gekant kloste tulpen en een kerstster?? Groot vakmanschap van een mevrouw uit Medemblik. Soms ligt de kunst om de hoek. Kunstboeken, lezingen, rondleidingen, essays, columns, adviezen, taxaties etc. reageer op deze column

drs jjj artes admirans.

het fraaie boek van Bogomila Welsh-Ovcharov

Een buitengewoon gedegen studie

Column nr 438 dd 30 november 2016

Je kunt als particulier nu eenmaal niet over alle Van Gogh 's  publicaties beschikken. Dat loopt tot in de duizenden en tot op de dag van vandaag is men bezig het fenomeen van Gogh proberen te doorgronden. Persoonlijk ben ik dan niet zo geneigd in zijn ziektebeeld te duiken of de raadselen rond zijn dood te onthullen, maar als kunsthistoricus wil je uitgaan van het waarneembare, de artefacten en daarbij spelen dan factoren als authenticiteit, kennis van materialen en het tijdsbeeld. Zoals u van mij gewend bent van de werkwijze van kunsthistorici, die aan de hand van beelden inzicht willen verschaffen in werken en achtergronden van kunstschilders, stuit ik bij het boek van Welsh-Ovcharov op het feit, dat het boek een formaat heeft van 37 x 24 cm. Een ongewoon formaat, maar wel uniek omdat u de schetsen van het brouilleerde schetsboek op ware grootte voorgeschoteld krijgt en dat is toch wel uniek omdat je ineens 65 fraaie reproducties hebt en toch weer dichtbij het fenomeen Van Gogh kan komen, zoals wij dat vorig jaar beleefden met onze Nuenen reis en rondleiding van de heer De Brouwer

Vincent van Gogh, schets ophaalbrug Arles, 1890, uit schetsboek brouillard, rond 1990 ontdekt.  


Naar aanleiding van alle publicaties - zie onze vorige column- start je heel sceptisch  met dit boek met alle twijfels die het dan oproept omdat de ECHTE van Gogh kenners zoals Meedendorp, er niet achter kunnen staan. Het is het lot van kunsthistorici dat naarmate de feiten verder van de huidige tijd afliggen, het steeds moeilijker wordt om de vinger er achter te krijgen. Maar laten we wel wezen, het schilderij van de Mont Majour had vele jaren ook niet de Van Gogh status en eerlijk gezegd bij het zien van het schilderij, was ik persoonlijk niet overtuigd, al heb ik het dan niet in mijn handen gehad, maar ik kan me voorstellen dat dit werk twijfels heeft opgeroepen en dat is nu met dit gevonden schetsboek ook. De kritiek van het Van Gogh museum spitst zich toe op de techniek. Volgens de auteur heeft hij ze gemaakt met rietpen en slechts een enkele keer heeft hij twee soorten inkt gebruikt. Wat naar mijn bescheiden mening hier ook nog telt, dat Vincent niet in een echt schetsboek werkte, maar feitelijk in een grootboek waarmee boekhouders en administrateurs werken. Ambtshalve moet ik U bekennen dat ik me de papiersoort echt niet ken. De kas-bank-grootboeken waarin ik tijdens mijn actieve carrière heb gewerkt waren stevige pagina's met veel liniering. Volgens  Bogomila was het velijn papiersoort, met een geweven of gelijkmatig patroon, waar licht doorheen kwam. Je bent dan geneigd te denken aan een soort vloeipapier dat je aantreft in fotoboeken om de pagina's te beschermen, dat de foto's niet aan elkaar blijven plakken, maar het zal niet van dat vloeipapier geweest zijn, daar kan je niet op schetsen. De rives papiersoort is zwaarder kent  een andere structuur.
Al deze zaken stellen je voor veel raadsels, maar na het gehele boek van Bogomila bekeken te hebben - nog niet echt terdege bestudeerd- neig ik meer en meer naar het oordeel van al die kunsthistorici around the world, die in grote getale hun/haar licht over deze materie hebben laten schijnen.Dat zegt natuurlijk nog niet alles, maar een aantal twijfels zijn in ieder geval bij mij weggenomen en het boek krijgt een ereplaats tussen alle prominente uitgaven zoals die van Jan Hulsker. Na de biografie van Julian Bell gelezen te hebben - degelijke studie, vlot geschreven- plaatste  mijn echtgenote , die het oog had gelezen heel scherp op.:  " Als Vincent nog enkele jaren had geleefd, was hij een gevierde man geworden, zoals Rembrandt  dat was, Karel Appel, Willem de Kooning, etc. etc. " De  jaren waren hem echter niet gegund en alhoewel de eerste ontdekkingen rond zijn specifieke werk wel waren gedaan, was zijn lot een roemloos einde. Kunstboeken, lezingen, adviezen, rondleidingen, essays, etc, reageer op deze  column. Mijn @mail adres schrijf ik hier niet meer, omdat daar gewoon misbruik van wordt gemaakt.
Geniet van de schone kunsten, zoek musea op, ga eens naar de schouwburg, geniet van mooie muziek en leer om  de mooie kanten van alles te  willen en kunnen zien. Het maakt ons leven aangenamer
Drs jjj, artes admirans

Schetsboek Van Gogh echt of vals?

Schetsboek uit periode Arles echt of vals?

Vincent van Gogh, Weg met cypres en ster, Olieverf op doek, Kroller Muller Museum Otterlo

Vincent van Gogh of niet ??? , Tekening schetsboek Arles, 1889


Column nr 437 dd. 17 november 2016

Een verbeten strijd is losgebarsten rondom dit schetsboek ( kasboek) uit de Arles periode van Van Gogh. Als je het boek van Johannes van der Wolk Schetsboeken van Vincent van Gogh, erop naslaat, dan valt meteen op dat de periode Arles in zijn boek ontbreekt.  Ronald Pickvane ( bron Volkskrant) spreekt van de revolutionaire ontdekking van het Van Gogh oeuvre. Zondag j.l.. beweerde kunsthistorica Bogomila-Welsh Ovcharov van de universiteit van Toronto dat dit schetsboek - 126 jaar onopgemerkt buiten ieders zicht veld-  door Vincent aan de fam. Ginoux in Arles zou zijn geschonken. Vincent logeerde in het café de la Gare, dat van de familie Ginoux was.
Dit deel van het onderzoek als het gaat om de provenance zou kunnen kloppen.  Het schetsboek zou na de tweede wereldoorlog zijn ontdekt, Deze groep mensen ( rond Welsh Ovcharov) is er van overtuigd dat het schetsboek echt is.
Vaststelling :
1. er moet een schetsboek zijn van de periode Arles                 
2. waarom is er nooit eerder een schetsboek opgedoken terwijl alle parafernalia van Van Gogh boven water zijn gekomen tot het pistool aan toe, waardoor een einde kwam
 aan zijn leven. Je kunt hier bij aantekenen dat je gewoon  kunt twijfelen aan de echtheid van dit pistool evenals aan de hypothese, dat hij zichzelf van het leven heeft beroofd.  Daar circuleren veel meningen over..
3. De wetenschappers van het  Van Gogh museum ( drs Meedendorp) voeren argumenten  aan, dat er nogal wat omissies zitten in de tekening van het gebouw van   Meedendorp zegt dat Van Gogh altijd nauwkeurig schetste en dat zou bij bovengenoemde tekening niet het geval zijn. Anderzijds kan je argumenteren dat het artistieke vrijheid kan zijn, die Van Gogh zich als kunstschilder heeft toegeëigend
4. Als je het boek van Johannes van der Wolk doorgeworsteld hebt, valt op dat je in alle andere  schetsboeken nergens zoveel gedetailleerde tekeningen tegen als in dit "Arles"" schetsboek met 65 tekeningen ,maar dat kan zijn artistieke ontwikkeling zijn omdat zijn werk in Arles op het hoogte-punt kwam.
5. Persoonlijk liggen er wat twijfels, als je kijkt naar de streepje op de tekening en de streepjes op het schilderij. Eerlijk gezegd kan ik me niet voorstellen, dat hij zoveel verschil maakte met de streepjes ( met potlood of pen) en de streepjes bij het schilderij  met de cypres. Die streepjes op de tekening verschillen daarvoor teveel met de streepjes op het schilderij. Dit vraagt om een nadere verklaring.               
6. Als je er dan vanuit wilt gaan, dat het schetsboek NIET van Van Gogh is, van wie is het                 dan wel? Een meester-vervalser?. Zou kunnen. Een soort Han van Meegeren? Er is in het
verleden veel werk van Van Gogh vervalst en alle dagen zijn de mensen van het 
Van Gogh museum bezig om echt en onecht uit elkaar te halen.

Conclusie : het is vreemd dat er nooit eerder een schetsboek uit de Arles periode is opgedoken. Als er voldoende bewijzen zijn dat het schetsboek niet echt is, blijven er vragen over, wie het zo goed heeft kunnen maken en ook waar het echte schetsboek dan is. Het zou meer voor de hand liggen dat dit schetsboek meegegaan is naar Auvers sur Oise, omdat Vincent nagenoeg nooit iets weggaf.
Wij gaan de discussie op de voet volgen en als u goede argumenten pro of contra hebt, dan houd ik me aanbevolen. Of zou dat schetsboek nog gewoon in bezit van de familie van Gogh?? Geniet vooral van dat prachtige werk van Vincent? Onovertroffen en wonderlijk dat juist ons land een kunstschilder van formaat uit de negentiende eeuw heeft. Kunstboeken, lezingen, adviezen, onderzoek, rondleidingen, essays, j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj artes admirans

Italiaanse stadsgezichten

Canaletto, Venetiaans schilder stadsgezichten 1697-1768

Columnr 436 d.d. 11 november 2016, feestdag Sint Maarten

Wij vieren vandaag dit feest, eerstens omdat het de patroonheilige is van de parochiekerk van dit drop  en ten tweede omdat mensen met een Martinus speld vanwege verdiensten voor de gemeenschap  vandaag bij elkaar komen om het wel en wee van de gemeenschap te bespreken. Een volksheilige die al eeuwen lang de  tot de verbeelding van de mensen speelt  omdat hii

Canaletto, detail van schilderij .plein voor San Marco, Venetië,, olieverf op doek, w725  76 x 115.cm Harvard  University Art Museum,  Fogg Art Museum. Cambridge Massachusetts

als Romeinse militair dat vak vaarwel zei en zijn invloed en macht ging gebruiken om de arme vergeten medemens verder te helpen.
Maar deze column gaat over Giovanni, Antonio, Canal, roepnaam Canaletto, geboren in Venetië in 1697 en overleden in 1768 Hij kwam uit de gegoede kringen en zijn opdrachtgevers waren ook allemaal mensen van de adel. Van onder meer  het Venetiaanse Hof en de kerk. Al die grote Italiaanse steden waren stads-staten en pas in de negentiende eeuw was er sprake van een Italiaanse staat. Daarvoor waren Rome, Florence, Napels, Milaan, Rome, Venetië allemaal kleine staatjes, ieder met eigen wetten en privilegiën. Na samenvoeging van al die stadsstaten bleef Italië over en de Romeinse staat 't Vaticaan. Het boven getoonde schilderij laat zien dat Canaletto buitengewoon knap was in het schilderen van stadsgezichten. Over dat onderdeel is in deze columns al veel geschreven omdat het voor mij een VU studie=onderdeel was. Maar ook in de architectuurstudie kreeg je vaak te maken met stadspanden en stedelijke ontwikkelingen.  De figuren op het plein zijn fraai geschilderd. Was hij naast het de schilder van het  stadsgezicht zelf, ook een goede portrettist.  Vaak werd het schilderen van portretten uitbesteed aan collega's die deze kunst beheersten,, maar op alle schilderijen komen meestal veel personen voor, hetgeen erop wijst dat hij zich zelf daarin had bekwaamd. Zijn suggestieve manier van schilderen had het hart van veel Engelsen veroverd en hij schilderde onder meer in Londen ook de Westminster Abbey en ook was hij in het Duitse Dresden actief. In de literatuur vind je dan vaak een vergelijking met de stadsgezichten van Johannes Vermeer,( 1632-1675) die onder meer bekend werd door zijn gezicht op Delft. Van 1746-1751 was hij werkzaam in Engeland en reisde verder nog door Europa heen. Canaletto wordt vaak in een adem genoemd met de andere grote Italiaanse schilder Tiepolo . Zij schilderden feitelijk in de late Renaissance -periode. Als je enkele keren in Florence en Rome bent geweest, dan kan je wel jezelf een beeld vormen van die beroemde Renaissance periode, zeker als je  het Uffizi museum in Florence hebt bezocht. Daar duizelt het wel even voor je ogen als je al die top kunst van heel dichtbij kan bewonderen. Doch even boeiend is het om een eeuw later wat rond te neuzen in de Italiaanse kunst, de tijd dus van Canaletto en Tiepolo, Bij deze. Geniet, leef, maar u niet te druk om dat  Amerikanisme. Natuurlijk hebben we veel aan dat land te danken, maar Europa is ook sterk, maar nog niet sterk genoeg om dat Poetinisme het hoofd te bieden. Hij verdoezelt achter een grote militaire macht het grote ongenoegen van de Russische burgers. Kunstboeken, lezingen, adviezen, rondleidingen, essays, j.j.jong@quicknet.nl
drsjjj artes admirans

De levens van Jan Six door Geert Mak

Een interessante causerie door Geert Mak

Column nr 435 dd 3 november 2016

Veel aankondigingen en aangezien het twee november was Allerzielen even afwachten of het gemengde koor waarin ik de tenorpartij zing, wel/niet dienst had. Geen dienst, dus me gemeld voor twee plaatsen voor deze lezing. De boekhandel die het samen met Kopgroep  Bibliotheken had georganiseerd, had alle kaarten  al verkocht, maar verwees me naar de andere organisator en jawel en waren nog twee kaarten voorhanden. De zaal van het Igesz Slothotel was al nagenoeg voor driekwart gevuld en we belandden in het laatste gedeelte van de zaal met nog 1 stoel naast mij. Daar kwam een mevrouw zitten uit Amsterdam die een column schreef voor een krant en net als ondergetekende actief bleek te zijn op blogger. Om dat tempo van de voordracht van Geert Mak bij te houden, leek me onbegonnen werk, want Geert Mak begon het eerste hoofdstuk van zijn boek te citeren en dat ging in een hoog tempo. Wellicht had zij al het boek gelezen en kon zij het tempo al luisterend volgen. Tijdsbeelden schetsen tot in de details, dat hoef je Geert Mak,- begenadigd schrijver- niet te leren. De grote zorgvuldigheid waarmede dit boek tot stand kwam, deed hij ook nog uit de doeken. Elk hoofdstuk werd onder het vergrootglas door vier man. Geert Mak. Jan Six X en X1 en de kunsthistoricus van naam Dudok van Heel. Sessies van 's ochtends negen uur tot 's middags half vijf. Het werk werd beoordeeld op de feiten en elke pagina werd regel voor regel, alinea voor alinea, kritisch bekeken en soms gecorrigeerd.  Familiale gevoeligheden kwamen aan bod, passeerden de ballotage als het feiten waren en zo kwam een bijzonder boek tot stand, dat een beetje de sluier oplichtte van de zeventiende eeuwse upper ten. De truc om rijk te worden, vonden de Sixen onder meer door rijke vrouwen te trouwen, verstandshuwelijken zoals je dat nu aantreft bij de familie Brenninkmeijer. Jan Six XI ontmoette ik tijdens mijn studie bij het veilinghuis Sotheby. Hem vroeg ik of hij nog oog had voor de kunstwerken in hun huis aan de Amstel, dat door zijn vader nog wordt bewoond. Dat had hij wel, zei hij, maar je raakt er natuurlijk wel aan gewend.  In het eerste propedeuse jaar werd ons al verteld, dat je  Rembrandts Jan Six na aanvraag in het huis aan de Amstel kon bewonderen. Een van de medestudenten Elles, nogal vasthoudend van nature, kreeg het voor elkaar, maar nu zijn de wachttijden een half jaar en worden per jaar een 1000 tal bezoekers toegelaten. Inmiddels heb ik het persoonlijk al enkele keren kunnen bewonderen in het  Rijks bij gelegenheid van onder meer de laatste expositie Late Rembrandt. Die rode cape, die hoed, de uitstraling van de man zelf, knap geschilderd. Rembrandt was beslist niet zuinig met zijn verf. Het ligt er dik op en dat is natuurlijk wel knap als je dan die bijzondere effecten kan bewerkstellingen. Italiaans kunstminnaars vinden het palet veel te donker en houden meer van lichte en gladde werken, maar deze techniek is naar mijn mening veel moeilijker dan heel glad schilderen. En weet u bijvoorbeeld ook dat de Rembrandt hausse pas rond 1840 ontstond, na afscheiding van de Noordelijke Nederlanden van de Zuidelijke. De Zuiderburen hadden immers de grote icoon Rubens en wat nu met de Noordelijke?  Het was het researchwerk van de Duitse kunsthistoricus Bode, die de weg baande voor de icoon  Rembrandt. Dat juist deze Duitse wetenschapper de Hollandse schilder zo in de vaart der volkeren kon opstuwen, had niemand kunnen bevroeden. De grootste collectie is te vinden in de Hermitage in St. Petersburg en daar moeten we dan ook nog een keer heen. De collecties in Berlijn, Kopenhagen, Londen, Kopenhagen hebben we al eens bezocht, terwijl in het Louvre de vleugel wegens verbouwing helaas gesloten was.
Saillant detail :  Jan Six en Rembrandt hadden dezelfde boeken in hun boekenkast staan. Net als met alles, dat was in die tijd de mode.
Slot van het boek van Geert Mak, dat hij aan het eind van zijn lezing voorlas;
Ik wandel nog maar eens naar boven, de klok tikt door alle gangen, maar bij de eerste Jan Six is het stil. Het licht kaatst over het water van de Amstel., de kamer kleurt op, zelfs de donkere hoed die Jan draagt is zichtbaar tegen het zwart. Het wordt tijd. Jan kijkt me aandachtig aan, een tikje weemoedig, alsof hij een beeld wil vasthouden in zijn herinnering. Zelf zal hij blijven wie hij was: altijd in zijn rode cape, altijd met die handschoenen, altijd op de rand van het afscheid.
Niemand kan dat mooier schrijvend uitbeelden of voorlezen. Tenslotte vragen als : wat vindt de familie zelf van dit boek en hoe verwierven zij  die rijkdom of is het pand nog van de Sixen zelf?   Geert Mak gaf adequate antwoorden, niet met ja of nee of 1 zin, je kreeg op je vraag meteen een hele verhandeling die hij rond jouw vraag keurig had ingepakt.
Zo moet je van het leven genieten, van mensen hoogbegaafd in het schrijven en het hanteren van het woord. Kunstboeken, - ook een van Rembrandt- lezingen, rondleidingen, adviezen, taxaties  Contact via deze blog

Geert Mak,. cover boek de levens van Jan Six, detail van de magistrale cape,  vijfde druk, september 2016

Binnenblad boek Geert Mak de levens van Jan Six,  voorzien van handtekening en datering Schagen 02-11-2016

Landschapsbeheer

Landschapsprojecten op niveau van Adriaan Geuze

Column nr 434 dd 27 0ktober 2016

Een enkele keer lukt het wel eens niet het weekritme vast te houden, maar drukte in het afgelopen weekend met verblijf ergens anders laten je dan geen ruimte om je column te schrijven.

 Impressie van tuin bij woning ( eigen foto)

                                                          

Impressie van tuin bij woning ( eigen foto)

Felix Ziem,  afbeelding boven het woud bij Fontainebleau, olieverf op linnen op gemaroufleerd papier 22.5 x 27.5 cm, 1850-1860

afbeelding beneden Zonsondergang en De Eiken, Olieverf op hout 1850-1855-1860

Even wat impressies van tuinen en bossen. Wellicht vernam u ook uit het nieuws dat de Nederlandse staat via Staatsbosbeheer van plan is grote bosgebieden aan te leggen in het groene hart in Zuid Holland, in Brabant, Zeeuws Vlaanderen en het gebied in Drenthe rond de veengebieden van Veenhuizen. Doel is uitstoot CO2 te verkleinen en anderzijds de eigen houtopbrengst te vergroten omdat ons land nagenoeg geen bos meer heeft, uitgezonderd dan op de  Veluwe. Noord Holland valt buiten de plannen, daar is geen ruimte en anderzijds de grond veel te duur. Al weer heel lang geleden raakte ik als bestuurder betrokken bij de aanleg van een sportpark. Staatsbosbeheer leverde de beplanting. zo rond de 13.000 struiken en bomen en dat park is een echt park geworden en valt op in deze overwegend agrarische streek, waar men niets van bomen en parken wil weten omdat die het zonlichte weghalen voor de groei van hun gewassen. Zo denken agrariërs nu eenmaal en willen grote oogsten, dat is hun vak en hun werk.Nu is men op dat park de grote bomen aan het  kappen omdat de hoge bomen veel wind tegenhouden. Die wind is nuttig en noodzakelijk voor het snel drogen van de sportvelden. Onlangs vernam ik dat men een hele midden singel er tussen uit wilde halen, maar gelukkig gaat zich dat ook beperken tot het kappen van de te hoge bomen. In een ander dorp waar men nieuwe velden ging aanleggen, wilde men beslist geen bomen om de velden. Veel te veel blad en ze houden de wind tegen. Maar dat sportpart met al die bomen en struiken heeft iets aparts. Men kan er wandelen en er is ook een atletiekbaan aangelegd en voor deze sporters is het natuurlijk wel erg prettig om een beetje in de luwte te lopen in deze regio waar het vaak veel waait, omdat het tussen twee zeeën ligt. De kunstenaarskolonies hebben zich allemaal in bosrijke gebieden genesteld of je nu over Bergen, Oosterbeek, Laren, Fontainebleau, Barbizon hebt. Stuk voor stuk locaties waar een bosrijke omgeving was te vinden. Zelf groeide ik op in internaten in Soesterberg en in Kalmthout (B). In de bossen rond die dorpen kon je eindeloos wandelen en tot rust komen. En was het niet zo dat ons land zo'n twintig eeuwen terug veel bossen kende? Getuige de namen Hoogwoud, Aartswoud, Woudenberg, Woubrugge, Nibbixwoud, Damwoude, De Woude, Groenewoud, Woudsend, Abtswoude, Oostwoud, Westwoud, Renswoude, Schellingwoude, Woudrichem, Woudse Dijk, Wouterswoude. De plaatsnamen kwamen in bepaalde regio' veel voor, waar de bossen verdwenen omdat het cultuurland werd en agrariërs dat gingen gebruiken voor hun beroepsuitoefening. En landschapskunst, dat weet u, dat is te vinden in het park van Kroller Muller in Hoenderloo. Geniet van die mooie natuur en laten ze maar gauw die bossen gaan aanleggen, die ook een functie krijgen voor de recreatie-beoefening. Geniet van mooie dingen en dat geldt ook voor al die eenzame en oude mensen. Probeer die mensen nog wat moois te bieden en zeker geen wet tot ( vrijwillige) levensbeëindiging. Politici draven soms wel erg door met name die de leuze  Vrijheid hoog in het vaandel hebben staan. Onbegrijpelijk !!!!Kunstboeken, waaronder het boek Rembrandt, zijn leven, zijn schilderijen, lezingen, rondleidingen, taxaties, adviezen etc. reageren via deze blog  drs jjj artes admirans

Westfries Museum krijgt vijf kunstschatten terug

Unieke terugkeer van vijf van de 19 gestolen schilderijen

Column nr 433 dd 15 oktober 2016

Het haalde langs alle kanten alle media kanalen en Hans Geerding de directeur van het Westfries Museum was de koning te rijk. Dat mag je ook zijn als je vijf van je belangrijke collectie na 10 jaar omzwervingen tot in de Oekraïne weer aan het volk kan tonen. Al eerder stak ik de loftrompet voor de privé detective Arthur Brand. Als je je realiseert dat het Art Loss Register eindeloos niet teruggekeerde schilderijen herbergt, dan is dit wel een uitzonderlijke gang van zaken. Kon dat ook maar gelden voor La Musicienne  van de Lempicka, het lievelingsschilderij van  Dirk Scheringa, dat hij wegkaapte voor de neus van Madonna, die uiteindelijk maar stopte met bieden, omdat Dirk gewoon doorging en het veroverde.

In een gesprek in 2005 met toenmalige conservator Carel de Jong, werd volslagen in het duister getast zowel door directeur Spruit alsook de andere personeelsleden. Dat men de schilderijen op het spoor is gekomen, is uniek in de geschiedenis van de gestolen kunst en wellicht komen er van de veertien andere werken ook nog werken terug. Aangezien het museum hier in de buurt ligt, lag het voor de hand als kunsthistoricus om even de stand van zaken van de teruggekomen schilderijen te bekijken.  Het schilderij van Jacob Waben met de titel "Vrouw Wereld, 1622, 151 x 131 cm, heeft het avontuur redelijk overleefd. Zoals gesteld werd, heeft het werk in een lijst gehangen en buiten een opvallende naad aan de bovenzijde, zie je enkele beschadigingen aan de verf aan de  linker onderzijde van het doek. Ook het andere werk van Waben, de terugkeer van Jefta, 1625 afmeting 163 x 105 cm

was ook in de lijst gebleven of in een lijst gezet en ook dat schilderij heeft het redelijk overleefd.  Het doek van Isaak Ouwater  uit 1784, lag in een vitrine  Gezicht op de Nieuwstraat te Hoorn. 35 x 45 cm, een betrekkelijk klein werk en voorzover van buitenaf te zien, zag het doek er redelijk goed uit. Dat gold beslist niet voor  de twee opgerolde werken die daar maar voor een klein gedeelte te zien waren. Dat ging om de werken Boerenbruiloft ,uit 1671 , 174 x109 cm en een Keukenstuk van Floris van Schooten olieverf op doek 178 x 113 cm. Deze twee grote werken lagen opgerold en daarnaast een aantal dekens waarin ze gewikkeld waren geweest. Node mist het museum uiteraard dan bijzondere werk van Jan van Goyen, landschap met boerenkar uit 1632 en de bijzondere schilderijen van Mathias Withoos. Maar uiteraard ben je blij, wat inmiddels is losgeweekt uit dat criminele circuit, dat -zo later bleek - zich uitstrekte tot de separatisten in Oost Oekraïne. Zullen die criminelen nu vooraf niet hebben bedacht dat je deze schilderijen niet kunt aanbieden in de reguliere kunsthandel?? Resteert bijgevolg alleen als object voor deals in het boevencircuit, waar men blijkbaar heeft ontdekt dat kunst soms veel waard kan zijn. U kunt het museum in Hoorn nu gratis bezoeken,. Lichte twijfels rijzen er bij mij, als het museum het heeft over de kosten ten bedrage van € 100.000.- . Dat kan wel een zwaar tegenvallen, maar de intentie van restauratie is er.

Geniet van alle kunst dat over het algemeen veilig hangt in onze musea. Geniet van de andere kunsten als muziek, sport, beeldhouwwerk, architectuur. Heb daar oog voor en leef en wees in al die rijkdom een prettig, behulpzaam mens in je omgeving. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen. Reageren ??  Gaarne via deze  blog
drsjjj artes admirans

De beschadigingen van het schilderij Jacob Waben, Vrouw wereld,. Bovenin zie je een streep lopen vermoedelijk als gevolg van het oprollen van het doek. Ook links onderin is de verf beschadigd

Bridget Riley in Haags Gemeentemuseum

Jaarlijkse reünie in Haags Gemeentemuseum

Column nr 432 dd. 4 oktober 2016 Werelddierendag

Het Haags Gemeentemuseum ( verdienste van Benno Tempel???) slaagt er al jaren al diverse exposities op niveau tegelijk te organiseren. Onder meer was het doel van onze reis de Engelse schilderes Bridget Riley ( 1931) maar al even boeiend was het thema van Mondriaan en de Stijl. Je mag haar rangschikken onder de abstracte kunst met name de OP-Art. In 1962 had zij een solo-expositie in Gallery One in Londen. Zij werkt met sterk contrasterende kleuren en gebruikt optische principes van een impressionistische schilderwijze. Als je haar cirkelvormige in elkaar draaiende lijnen bekijkt, is het ook alsof er beweging ontstaat, terwijl dat feitelijk natuurlijk helemaal niet zo is. Haar grote werk dat ter plekke in het museum aan de wand hangt is strak en kleurrijk. Qua techniek lijkt het op acryl, waterverf op de wand, maar evenzeer zou het met olieverf op linnen zijn gemaakt en strak tegen de muur zijn aangebracht zonder lijst.  Aan de overzijde zie je het ontwikkelingsproces in vier werkstukken met papieren gekleurde onderdelen en in de ontwikkeling kom je bij afbeelding vier, welk ontwerp zij dan op de wand van de zaal in het Gemeentemuseum heeft aangebracht. Op de buitenmuur van het museum tref je de afbeelding eveneens aan. Hieronder drie impressies van haar werken

Bridget Riley, Lagune 2 , 1997, olieverf op doek 147 x199 cm   ( boven)

Bridget Riley  Entice 2,  1974 , acryl op linnen, 164 x 137 cm  ( onder)
Bridget Riley  Rajasthan  2012 , Installation view  Kunstgalerie Stuttgart, uitvoering 2016 Haags Gem. Museum 

Op de wand boven de vier ontwerpen had zij een Engelse tekst hangen, met als slot A surprising  variety of sensual relationsships  In vertaling : . een verrassende variatie van gevoelige relatie-verhoudingen. ( 1990). Persoonlijk ontging mij die gevoeligheid, mijn collega wist het ook niet direct te plaatsen, maar om dat te ervaren, zal je meer van haar werken moeten bekijken en proberen te achterhalen wat zij met deze quote heeft bedoeld.

Bij de expositie Mondriaan en de Stijl,  hebben we eigenlijk de langste tijd doorgebracht omdat er veel maquettes te zien waren, zoals de stijlhuizen van Mondriaan in Amsterdam en New York. Bij die maquette in New York waren we ijverig op zoek naar zijn atelier, maar dat bleek ook gewoon in een hoek van de woonkamer zich te bevinden. Dat is dan wel letterlijk als Mondriaan dan de gevleugelde woorden spreekt : je kunt wonen in een schilderij. Bij een abstract werk uit 1921 Rood, Geel, Zwart, had de gele kleur de tand des tijds niet overleeft. De kleur was gecraqueleerd en dat ontstaan er uiteraard overwegingen bij de technische dienst of je dit wel/niet wil/kan restaureren. Uit die stijlperiode stond er ook een antieke keuken door Piet Zwart ontworpen voor de Bruynzeel fabriek. De keuken was in een vale blauwe kleur uitgevoerd en typerend voor die periode en de Stijl. Andere boeiende schilderijen waren de kaartspelers van Theo van Doesburg en van Bart van der Lek uit 1911 Oefening met geschut . Op de afbeelding stonden vier kanonnen opgesteld en een aantal militaire figuren erboven geplaatst in witte/zwarte militaire kostuums.  Is Van der Lek militair geweest of had hij voor het leger bijzondere interesses.

Tenslotte konden we ook nog genieten van Italiaanse glaskunst van Lino Tagliapietra ( 1934). Glazen gondels hingen aan draden op verschillende afstand van elkaar. 1998-1999 Elke gondel was een halve meter en buitengewoon spectaculair om te zien. Op Internet zie je een afbeelding van deze gondels. Kortom nog niet eens alles verteld van deze boeiende reuniedag. Als kunsthistorici moderne beeldende kunst konden wij ons hart ophalen. Kunstboeken, lezingen, adviezen. taxaties, essays, rondleidingen j.j.jong@quicknet.nl. Geniet van al dat moois in de musea, van ons cultureel erfgoed, van onze fraaie gebouwen en kerken. Daar moeten we zuinig op zijn.
drs jjj artes admirans. 

Antiquarische boekwerken

Atlas der Plastik und Malerei

Column nr 431 dd. 29 september 2016

Dit werk is geschreven door Dr. Moriz Carriere en uitgegeven te Leipzig in ( schrik niet( in 1875. Meer dan 140 jaar oud. Dit werk en andere werkjes werden aangetroffen in een container bij het opruimen van een nalatenschap en mij ter hand gesteld. In de VU bibliotheek laten taxeren en de waarde is enige honderden euro's . De VU bibliotheek kocht het niet, maar het exemplaar is bijzonder kostbaar en op Internet werd aangegeven dat dit werk alleen voorradig is in de bibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen. Van de VU kreeg ik wel zuurvrij papier om het exemplaar goed te beschermen en bewaren. Mocht een bibliotheek er interesse in hebben dan kunt u zich bij mij vervoegen. Deze bibliotheken zijn beter in staat deze hele oude werken te conserveren als een particulier boekhandelaar Enkele andere kleine boekwerkjes werden ook van de papierversnipperaar gered

1. Kunst in de kerk door M Greviell  1911 Haarlem

2. Tentoonstelling van Kunstwerken van Levende Meesters  Amsterdam 1892

3, Chronologisch zakboekje van de Geschiedenis der Wereld en Des Vaderlands Amsterdam 1856

4. Beschrijving van de Kunstig Geschilderde Glazen binnen de St. Janskerk te Gouda ongedateerd

5. Klein boekje officium Mariae Viginis, Keulen ongedateerd, schatting 1660

6. Medulla Theologiae Moralis Brussel 1658

Hier ziet u pagina 15 van het werk Dr. Moriz Carriere uit de Atlas der Plastik und Malerei ui 1875

Ten aanzien van alle bovengenoemde werken ligt er veel verantwoordelijkheid en het zou wellicht beter zijn als de werken professioneel in een grote of universiteitsbibliotheek worden opgeslagen met goede temperatuurbeheersing etc. etc. Alhoewel je voor de werken je uiterste best doet, zie je dat het papier steeds slechter en minder wordt en gewoon afbreekt. Al deze boekwerken zijn als studiemateriaal gebruikt voor studenten die esthetica of kunstgeschiedenis hebben gestudeerd. In mijn bibliotheek liggen ze als opslag en die opslag is gewoon niet optimaal. Als we het over historisch erfgoed hebben, dan zijn deze werken daaronder te rangschikken. Mochten er gegadigden zijn, dan kunt u via deze blog contact opnemen. Geniet van al dat moois. De afbeelding hierboven leert studenten te etsen en laat ondertekeningen zien. Lezingen, adviezen, taxaties, rondleiding etc. reageren via deze blog

drs jjj, artes admirans

Licht

Licht in de kunst

Column nr 430 dd. 22 september 2016

Hoewel buitengewoon geboeid door een boek van Mark de Beyer over Kerkinterieurs, gaat deze column daar niet over, omdat dit boek nog niet in mijn bibliotheek staat. Mijn oog viel op een ander boek, dat nog maar een paar keer was gebruikt voor studie of schrijven van een essay. De titel luidt Licht, ondertitel Het industriële tijdperk 1750-1900, Kunst & Wetenschap, Technologie & Samenleving. Auteurs Andreas Bluehm en Louise Lippingcott. Het boek verscheen naar aanleiding van een expositie in het Van Gogh museum Amsterdam ( 20-10-2000-11-02-2001) . Ook was deze expositie te zien in het Carnegie Museum of Art te Pittsburg ( 06-04-2001- 29 juli 2001).
Een groot gedeelte van het boek gaat over het licht op de schilderijen van Vincent van Gogh en dat is buitengewoon boeiend. Al evenzeer was  Rembrandt, de bekende Nederlandse schilder van de Gouden Eeuw, een genie als het ging om te werken met schaduw en lichteffecten en we hebben het in deze columns ook gehad over Monet, die vanaf de overkant van de kathedraal van Rouen, vele schilderijen maakte met iedere keer een andere lichtval, in volle zon, in schemering, in ochtendgloren. Licht is belangrijk in ons leven, net zo als water en vuur. We kunnen niet zonder deze leven. Om het wat breder te trekken, is gekozen voor minder bekende schilders om u te laten zien hoe voortreffelijk deze kunstschilders hebben gewerkt.

John Constable, Studie van wolken boven een horizon van bomen, 1821, Royal Academy of Arts, Londen

Hippolyte Camille Delpy. De boulevard Barbes Rouchechouart in de winter, Particuliere verzameling

Albert Bierstad, Zonlicht en schaduw, 1862, Fine Arts Museum San Francisco

Elektrische Gloeidraadlampen in een rek, 1881-1882, Teylers Museum Haarlem

Jean Simeon Chardin, Glas water en koffiepot, rond 1760, Museum of Art. Pittsburg

Inzake het schilderij van John Constable, kunt u tevens kijken op column nr 418 dd 30 juni 2016, waarin uitvoerig op werken van hem is ingegaan.

Het werk van Delpy geeft u een indruk van de lichtstad Parijs, van een winkelstraat met in die tijd wellicht nog gaslicht en let u zelf maar eens op in al die winkelstraten. Niet alleen de schreeuwende verlichte reclamezuilen, evenzeer laat een gerenommeerd bedrijf het verlichte interieur zien met alle waar die daar verlokkelijk staat uitgestald.

Bierstad speelt met licht op het standbeeld, op de muur en laat die prachtige lichtval zien die grillig door die boom heen komt
De gloeilampen zijn een hommage aan de fotograaf, die deze foto heeft gemaakt. Zou dat goed te schilderen zijn, omdat er op de lampen heel veel booglichten vallen? Ik betwijfel het..
Het stilleven van Chardin. Het doet denken aan onze stilleven schilders van de Gouden Eeuw. Ga maar eens water in een glas schilderen. Ja, dat vereist, lijkt me, vreselijk lang oefenen.
Geniet van het licht, dat je als dat moois visueel kunt waarnemen. Deze gave is onthouden aan slechtzienden en blinden en mijn goede blinde vriend - blind geworden na een ongeluk- probeer ik altijd beeldend iets te vertellen, maar wat hij ervan oppakt, is mij onbekend. Wees actief in sport en spel en wees een prettig medemens voor je omgeving.
Kunstboeken, lezingen, essays, adviezen, taxaties, rondleidingen etc. reageren?  Gaarne via deze blog

drsjjj artes admirans

Therapeutische Kunst

Expositie leerlingen van activiteiten centrum GGZ/Heerhugowaard-Alkmaar

Column nr 429

Normaliter schrijf je niet zo vaak over zaken die dichtbij huis liggen of veel zeggen over je persoon en omgeving, maar deze keer dan een uitzondering, omdat gisteren er een uitnodiging lag om een persbericht te schrijven inzake een expositie die in onze dorpskerk staat opgesteld van leerlingen van het activiteitencentrum GGZ te Heerhugowaard/Alkmaar. Het zijn leerlingen met psychische beperkingen en die kunnen in dat centrum zich heerlijk uitleven.

Affiche van het centrum waarop staat dat Moniek Bliek, docent van het centrum een cursus geeft onder de titel  Ode aan de verbeelding". Zij geeft die workshops die geïnspireerd zijn op het werk van Jheronimus Bosch. Enkele werken van haar waren tentoongesteld op de expositie

Werk van Nicole de Vries, een dergelijk vrouwenportret is ook in de Martinuskerk te bewonderen
Acryl op doek, 180 x 120
Hieronder het persbericht door mij opgesteld voor de media hier in de regio

De tekst hierboven geeft mijns inziens een terechte weergave van hetgeen ik heb ervaren, Bewust het ik niet de stroming Outsiderskunt  willen hanteren om de leerlingen niet in een bepaalde hoek te zetten. Het artikel is neutraal en de mensen die het gemaakt hebben, komen zo tot de ontdekking dat ze echt wel iets hebben gepresteerd, nu over hun werk wordt geschreven.
Kunstboeken, lezingen, adviezen, persberichten, taxaties, rondleidingen, essays REAGEREN VIA DEZE BLOG
drsjjj artes admirans

Monumentendagen 10 en 11 september 2016

Oog hebben voor gebouwen onder architectuur gebouwd

Column nr 428

De Grote Kerk van Alkmaar rond 1603/ De kerk was destijds omgeven met kloostergebouwen

Excuses voor de slechte weergave, maar U ziet hier het prachtige gebouw van De Bazel, oorspronkelijk van de Ned. Handels Mij ( Indonesie) later hoofdkantoor Amrobank en nu Stadsarchief

Revolutionaire architectuur van het Bauhaus.

Natuurlijk weet U dat wij onder meer in Rem Koolhaas toparchitecten hebben op wereldniveua . Daar is geen verklaring voor te geven, evenmin als het feit, dat wij als een klein Europees land toonaangevend zijn als het gaat om landverwerving door onze grote baggermaatschappijnen, die wereldwijd worden ingehuurd. Architectuur en Beeldende Kunst liggen dicht bij elkaar en over die te maken keuze in je studie, is in deze kolommen al genoeg gesproken en dat doen we dus hier ook niet.  De eerste afbeelding van de Grote Kerk van Alkmaar komt uit een recent boekwerkje van het Alkmaars Stadsarchief onder de naam Levend Alkmaars erfgoed. De stad heeft inderdaad veel prachtige oude panden en tijdens een architectuurroute onder leiding van de architect Maarten Min hebben wij daar al eens met volle teugen van kunnen genieten. Komende dagen kunt U overal terecht en net als Alkmaar beschikken veel steden over veel monumentale panden, Je komt aan je trekken bij bezoeken aan de steden Amsterdam,. Hoorn, Enkhuizen, Alkmaar, Haarlem, Medemblik, maar als in in de Kop van Noordholland vertoeft kunt u terecht bij de kleinere musea in Kolhorn waar je archeologie en kunstschilders aantreft. Onze strijd om een school uit het jaar 1932 te behouden, konden we als historische stichting niet winnen. Ja, een Pyrrhus overwinning, we hebben aannemer en gemeente bereid gevonden het markante torentje dat op de school stond . als monumentje in het nieuwe bouwplan als gedenkteken neer te zetten. Vele generaties dorpsgenoten kregen daar onderwijs en de school was beeldbepalend en had veel kenmerken van de Amsterdamse School stijl. Deze school was onderhand al de vijfde school, die door de jaren heen in het dorp is gesloopt. Herbestemmen is iets waarmede men in deze regio niet zoveel mee heeft. Opruimen en ruimte scheppen voor woningbouw, terwijl er aan de Noordzijde van het dorp meer dan tien hectare bouwgrond renteloos ligt, omdat men in Haarlem had bedacht om in buitengebieden niet meer te bouwen, zodat men zich beter kon richten op de woningbouw in stedelijke agglomeraties. Maar wat is buitengebied. De bouwgrond ligt tegen de bebouwing aan. Het is de grilligheid van de politiek, het vele adhoc beleid, dat veel mensen doet afkeren van gevoerde politieke spelletjes. Tenslotte. als u het kloeke kleine boekwerk 1001 historische plekken die je gezien moet hebben, tegenkomt, moet u het echt aanschaffen, omdat het een spectaculair boek is, waar je wereldwijd kennis maakt met de architectuur. Hoeveel er persoonlijk gezien van die 1001. Niet geteld, maar met een voorzichtige schatting wordt de honderd wel gehaald, dus moet er nog wel heel veel gereisd worden om de 1001 historische plekken allemaal te bezoeken. Dat gaat dus gewoon niet lukken. Geniet de komende dagen van al dat moois dat uit het verleden aan ons is overgeleverd en waar we zuinig op moeten zijn. De overheid heeft de handen van veel architectuur afgetrokken en de particuliere sponsoren uit het bedrijfsleven moeten nu die taak overnemen. Gaat dat lukken? De tijd zal het leren. Geniet van deze prachtige nazomer en trek er even op uit. Mensen zijn met deze nazomer goed gemutst en U kunt daar ook een bijdrage aan leveren. Kunstboeken, taxaties, lezingen, rondleiding adviezen etc. Contact via deze blog

drs jjj artes admirans

H.P. Bremmer III

Meningsverschillen over aankoop

Column nr 427 dd 31 augustus  2016


                                                                                                               

Georges Seurat, Le Chacut, 1889=1890, olieverf op doek, Museum Kroller Muller, Otterlo

Nog een keer een passage uit het boek van Eva Rovers  De eeuwigheid verzameld, pagina 344-45.

"Natuurlijk was Bremmer niet gelukkig met de aankoop van de Seurat. In zijn jeugdjaren mocht hij dan een groot bewonderaar zijn geweest van Van de Velde ( kunstenaar en architect van museum Kroller Muller )jjj) , dat betekende niet dat deze zomaar zijn rol als esthetisch raadgever kon overnemen. Wat er ook op het spel stond, Bremmer verwachtte gekend te worden in ieder besluit over de verzameling. De volgende aankoop van een Seurat verliep dan ook keurig via hem, maar ook deze keer niet zonder subtiele inmenging van Van de Velde. Hij was degene, die Helene liet weten dat het indrukwekkende Le Chahut ( zie hierboven) op 24 februari 1922 in Parijs geveild zou worden en bood aan om samen met haar adviseur naar de veiling te gaan, Dit werk was volgens hem ( v.d. Velde) "het meest  complete en definitieve , dat Seurat gemaakt heeft en daarom,. zo schreef hij haar "de gedachte , dat dit schilderij elders terecht zou komen dan in Uw museum.laat mij niet met rust.. Die aansporing gaf voor Helene de doorslag  om de koop in gang te zetten en samen met Van de Velde naar Parijs  te reizen, waar ook Anton Muller, haar man en H.P. Bremmer zich bij hen zouden voegen..

Zo verliep de aanschaf en binnen de familie ontstond nog een discussie omdat dit wufte werk eigenlijk helemaal niet paste bij haar visie op onderwerpen. Helene betaalde voor het werk f 7.000.- en dat was een heel bedrag in die tijd. La Grande Jatte , een ander werk van Seurat, kon zij voor f 10.000 kopen. Dat werk was veel grote van afmeting, maar door haar afwachtende houding ging het werk aan haar neus voorbij en belandde bij een Amerikaanse verzamelaar. Overigens bezit Kroller Muller nu zeven werken van Seurat en dat is aanzienlijk

Tot zover het verhaal van H.P. Bremmer. Dit boek boeide  mij persoonlijk, vanwege onder meer het feit, dat ik aanwezig was bij de  promotie in de aula van de VU. Zij promoveerde op de stelling H.P. Bremmer, de kunstpaus, ook de titel van het boek van haar promotieonderzoek.

Natuurlijk heeft u inmiddels allen kennis genomen van het nieuwe museum Voorlinden in Wassenaar. De collectie Caldiz kwam je van tijd tot tijd tegen. Het meest opmerkelijke in deze is de overstap van Wim Pijbes naar dit museum. Pijbes hebben wij ontmoet in onze studietijd ( 2000-2007) in Rotterdam bij de vernissage van de expositie Romantiek in Nederland in de Kunsthal te Rotterdam, waar Ronald de Leeuw inhoudelijk op de expositie inging, nadat Wim Pijbes ieder welkom had geheten en een inleiding hield. In 1996 was hij gestart bij de Kunsthal en heeft Ronald de Leeuw tijdens deze bijeenkomst Wim Pijbes misschien wel gepeild om hem op te volgen in het Rijks? Wie zal het zeggen !!! In 2008 startte Pijbes bij het Rijksmuseum en stuurde dit echte Nederlandse museum op in de vaart der volkeren. Eigenlijk een topbaan om je pensioen te halen, maar Wim Pijbes die grote internationale tentoonstellingen arrangeerde in vele grote Europese steden, zocht gewoon weer een nieuwe uitdaging die hij bij de heer Caldenborgh vond. Emily Ansenk die zich ook koppelde aan een grote verzamelaar ( Dirk Scheringa) volgde op haar beurt weer Wim Pijbes op bij de Kunsthal. Maar Wim Pijbes hoeft niet te twijfelen aan de kredietwaardigheid van de heer Caldenborgh. Die heeft meer munten in zijn broekzak als Dirk destijds. Kortom Wim Pijbes zit op een voor hem prima plek. Mij lijkt een bezoekje aan Wassenaar alleszins de moeite waard, maar de directie moet het wel snel inkapselen in de Museumjaarkaart.

Veel te genieten, niet alleen van het mooie weer, het strand, de bloeiende natuur en aankomende oogst van het fruit, de appels, peren, druiven. Het kan natuurlijk ook zijn, dat u had besloten om komend weekend naar de mooie Vlaamse stad Brugge af te reizen?  Voor u dan een aanrader om het Belfort op de Markt te bezoeken. Niet alleen is op de eerste etage veel kunst te zien, maar op de tweede treft u veel stands aan van Poppen en berenmakers uit alle landen van Europa, waaronder ook Russen, Duitsers etc. Als u dan boven bent, kunt u even onze stand bewonderen. U mag de kunstzinnigheid van mijn ega bewonderen, die met tal van nieuwe ontwerpen daar aanwezig is. Wij hopen u daar te ontmoeten en even kennis te maken. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen- zonodig ook op de beurs in Belfort,- essays etc. j.j.jong@quicknet. nl
drsjjj artes admirans

De 100e column op Blogger : H.P. Bremmer II

Indrukwekkende studie van Eva Rovers met boek  De eeuwingheid verzameld

Column nr 426 dd 26 augustus 2016

Op de warmste dag van het jaar was een markt gepland in een naburige plaats onder de naam verzamelaarsmarkt. Mooi glaswerk, postzegels, ansichtkaarten, boeken etc. Wij stonden tussen deze pellle melle met onder meer kunstboeken, romans etc. en verder kunstvoorwerpen door mijn echtgenote gemaakt. Kort geleden trof ik ergens een nieuwe uitgave van Huib Luns Holland schildert. Niet alleen is het boek mooi uitgegeven, maar er staan prachtige tekeningen in. Het boek kon ik aanschaffen voor een bodemprijs. De mijnheer die het kocht was duidelijk geinteresseerd in kunst  en er volgde een gesprek. Ik vertelde dat ik kunstgeschiedenis had gestudeerd en mijn bullen had gehaald. Cynisch merkte hij op : Wat doe je er nu mee, marktkoopman geworden. Mijn antwoord luidt dan altijd "nee, ik schrijf veel over kunst, heb veel lezingen gegeven en sta mensen te woord, die aan mij vragen welke waarde schilderijen hebben die zij zuinig hebben bewaard afkomstig van een erfenis etc. Afgelopen week een 13 tal schilderijen op hun waarde bekeken en een voorzichtige conclusie eraan toegevoegd.
Naar het onderwerp. Het bovenstaande heeft niets met H.P. Bremmer te maken. Hieronder wordt eerste een passage aangehaald uit het boek van Eva Rovers: pag 233
Op een koude januariochtend in 1913 liep Helene door haar schilderijen zalen in het kantoor van Muller & c0 aan het Lange Voorhout in Den Haag. Een blik op de volgepakte muren was voldoende om een balans op te maken van haar eerste jaar als verzamelaar voor de toekomst. Maar liefst honderd kunstwerken, waaronder dertig van Vincent van Gogh, had ze in dat ene jaar aan haar verzameling toegevoegd. Het verbaasde haar dan ook niet dat de tentoonstellingsruimten uit hun voegen begonnen te barsten. Al langere tijd vond ze, dat de "Van Goghs" ' op elkaar gepropt " hingen. wat haar helemaal niet beviel. Daarom besloot ze de verschillende zalen opnieuw in te richten. Haar collectie bestond nu eenmaal uit stukken, die ruimte nodig hadden, anders maakt 't een 't ander dood.
Tot zover het citaat uit het boek van Eva Rovers. Hieronder ziet u de cover van het mooi uitgeven kunstboek

Over dat boek gesproken. Door je studie krijg je een eigenaardige gewoonte, dat je bij dit soort boeken eerst naar de bibliografie gaat kijken. Je bent altijd nieuwsgierig naar de bronnen. De bilbiografie omvat vijftien pagina's  en de meest in het oog springende titels ( persoonlijk) staan hieronder
1. Adriaan Venema, 2 Piet Spijk ( Bergense School) 3. vier keer Eva Rovers, auteur van dit boek 4. drie keer Helene Kroller Muller, 5. zes keer H.P. Bremmer  6. zes keer Sam van Deventer 7. Van Gogh de dagboeken en verder docenten van de VU 1. twee keer Jos ten Berge, 2. vier keer Carel Blotkamp. 3. twee keer Renee Steenbergen. 4. Carel M. Zemel.
De annotaties van het boek omvatten 107 pagina's. Het personenregister negen pagina's. Archiefbezoeken twee pagina's.
Na deze opsomming kunt u zich een beeld vormen van een dergelijk promotie-onderzoek en dat een dergelijk project soms tientallen jaren vergt, omdat er altijd in een dergelijk project perioden ontstaan dat je voor je gevoel geen steek verder komt en dan naar nieuwe openingen moet zoeken om weer verantwoord verder te gaan.
Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen, etc j.j.jong@quicknet.nl
Geniet van de laatste zomerse dagen aan het strand in je tuin, in het zwembad of bij een gezellige ijssalon voor de nodige verfrissing. Alle goeds
drs jjj artes admirans

H.P. Bremmer, de kunstpaus, 1871-1956

Promotieonderzoek in boekvorm verschenen

Column nr 425 d.d., 18 augustus 2016

Hildelies Balk, een kunsthistorica van de VU, werkte tien jaar een haar onderzoek dat was toegespitst op de kunstadviseur van mevrouw  Kroller-Muller., de heer H.P. Bremmer.Haar begeleider was professor Carel Blotkamp. De kunsthistoricus waarmede mijn masterscriptie Joodse kunst bij Jozef Israëls in 2007 tot stand kwam. Bij het schrijven van die scriptie verdiep je jezelf in de materie van het jood-zijn om een goed inzicht te krijgen in het jodendom etc. etc.

Alhoewel in de eerste jaren van de studie docent Agnes Groot er altijd stevig op hamerde om je consequent bij het onderwerp te houden, hetgeen ze duidelijk verwoordde met Kill the darling, wordt dit advies even terzijde geschoven. Reden: een artikel van  Raymund Schutz van de VU inzake een onderzoek naar een vermoedelijk transport van een mevrouw van Westerbork naar Auschwitz. In zijn artikel heeft hij aan de hand van de kaartenbak van het Rode Kruis proberen vast te stellen waar desbetreffende mevrouw via de kaartsystemen in 1943 nu wel/niet werd gedeporteerd. Afbeeldingen van de kaarten heeft hij bijgevoegd. Lager Westerbork heeft schrikbarend veel joden via een aangelegde spoorlijn van Westerbork/Hooghalen/Assen/Groningen/ Duitsland etc. afgevoerd. Een triest aspect van het Jood -zijn.

Maar naar het beloofde onderwerp. Bij het uitreiken doctor's bull aan Hildelies Balk, was ik aanwezig in de aula van de VU, waar een heleboel kunsthistorici van diverse universiteiten haar bestookten met kritische vragen. Haar gehele onderzoek werd meteen in samenwerking met museum Kroller Muller uitgegeven en het boek trof ik aan in de VU bibliotheek, maar de hoge prijs toentertijd schrikte me af en het boek staat nu nog op de lijst van aan te schaffen boeken in het kader van mijn Van Gogh scriptie.

Dit is een foto van H.P. Bremmer, die in het boek van Eva Rovers wordt omschreven als een lange, broodmagere, sjofel geklede man.

Mevrouw Kroller Muller had Bremmer leren kennen in de cursussen die hij gaf over kunst aan groepen van acht geintereresseerden.. Dat publiek was wat elitair, maar de kennis van de schonen kunsten was bij Bremmer zeer groot. Hij werd in die tijd DE van Gogh kenner in Nederland genoemd

Mevrouw Kroller Muller, die al een flinke kunstcollectie bezat, wilde die nog verder uitbreiden en vroeg daarbij de hulp van die grote van Gogh kenner de heer Bremmer en zo ontstond er een nauw contact tussen beiden en de familie Bremmer mocht onder meer vakantie houden op het landgoed van de familie. Toen bij haar plannen ontstonden om echt een permanente plaats in de richten voor haar verzameling, vroeg zij de heer Bremmer of hij een geschikte architect wist en dan ging het om Van de Velde, Berlage . Welk advies je met redenen omkleed gaf,  zij maakte wel iedereen duidelijk hoe zij het persoonlijk wilde hebben.

Auguste Renoir, De clown, ( 1868) olieverf op doek, schilderij uit de verzameling van mevrouw Kroller Muller, Otterlo

Ik ben me ervan bewust, dat deze summiere kennismaking met de heer Bremmer u wellicht teleurstelt, maar niet getreurd, de volgende column krijgt U meer van deze kunstschilder en kunstkenner te lezen. Als u mij aan een goedkoop exemplaar kunt helpen van het boek van Hildelies Balk, houd ik me aanbevolen.
Geniet U van de Olympische Spelen.? Offert U uw nachtrust op om Daphne Schippers niet goud, maar zilver zien halen. Prachtig evenement met drama en soms extatische hoogtepunten en laten we wel wezen, een negende plek op de medaillelijst van een dergelijk klein land tussen al die honderden andere landen, dat is wel heel bijzonder. Het is de vrucht van ons welvaartsland. Dus oorlog buiten de deur houden, vandaar de Westerbork passage.
Kunstboeken, lezingen, adviezen, essays, rondleidingen :reageren via deze blog

drsjjj artes admirans

De kunst van het Interbellum aflevering II

Kunstschilders beïnvloed door tijd en milieu

Column nr 424 dd 11 augustus 2016

Theo van Doesburg. contra compositie V, 1924, olieverf op doek, 100 x 100 cm, Stedelijk Museum Amsterdam

Dick Ket, Sint Nicolaas stilleven, 1933, olieverf op doek, 82 x82 cm. Museum Arnhem

Deze keer gekozen voor twee schilders uit ons eigen land om u te laten zien hoe heel verschillend men in die tijd schilderde. We gaan eerst even verder met de waan van de dag. De up en downs van onze Olympische sporters in Rio de Janeiro. Het evenement houdt ons een spiegel voor van het echte leven en leert ons dat als je zelfs vier jaar je uiterste best hebt gedaan, dat er toch nog een kink in de kabel kan komen, waardoor je met lege handen staat en wellicht heeft de pers en het Nederlandse Olympische comité wel te hoog van de toren geblazen. U begrijpt het, als sportman volg ik de spelen nauwgezet, maar neem toch echt 's nachts mijn nachtrust. Al even opvallend was de documentaire van Andries Knevel over paus Franciscus. Roma Aeterna. De jonge christelijke kerk werd er gesticht en door de eeuwen heen zijn daar prachtige kerken gesticht en kreeg Rome de bijnaam van Heilige Stad, zoals Jerusalem die naam ook heeft. Een andere Jezuïet dan Paus Franciscus, Peter van Dael, ontmoette ik op de VU en heb van hem diverse colleges gevolgd. Deze docent Middeleeuwen was buitengewoon erudiet en gaf aan een Romeinse universiteit in het Italiaans college. Net als paus Franciscus was Peter van Dael een aimabele man, wars van opsmuk. De verplichte studiereizen gingen naar Florence en Berlijn en helaas niet naar Rome. Als kunsthistoricus moet je minimaal een tijd in Rome hebben vertoefd om je daar een beeld te kunnen vormen van al die schatten. Het bleef beperkt slechts tot een dag en dat is gewoon te kort. Maar eerst staat nog een andere beroemde kunststad op ons verlanglijstje.

Het Interbellum II

Theo van Doesburg 1883-1931

Hij was propagandist van de stroming de Stijl en publiceerde onder een pseudoniem dadaïstische teksten. Zijn missie naar Bauhaus in Weimar mislukte en zocht op eigen kracht verder zijn weg. In 1924 zag het bovenstaande werk er anders uit. Het was toen nog een kwartslag gedraaid en het gele vlak lag boven. Horizontale en verticale vlakken in de primaire kleuren rood, geel, blauw, zoals je die ook altijd bij Mondriaan aantreft volgens de principes van De Stijl. In 1927 besloot hij tot de huidige positie en dat heeft hij achterop het schilderij met pijlen aangegeven

Dick Ket 1902-1940

Dit werk niet gekozen omdat u onlangs uw scribent zag poseren voor een werk van hem, maar wel omdat er zoveel op te zien is. Het schilderij van Pyke Koch  De schiettent had ook een keuze kunnen zijn, maar de extravagantie van de borsten van de vrouw in de schiettent leiden teveel af om  een goed tijdsbeeld van deze stroming te krijgen. Niets ten nadele van dames in een schiettent, maar het schilderij van Dick Ket heeft ons veel meer te vertellen over een oer Hollandse gewoonte : Het Sinterklaasfeest. Pakjesavond wordt het genoemd en dat wordt hier verbeeld met al die cadeaus die aan elkaar worden gegeven. Je ziet een blokkendoos, een masker van een pop. een paardje dat hij ket noemde naar zijn eigen naam. Inderdaad is een ket een kleiner paard. Jong Senior was groenteboer in de jaren dertig van de vorige eeuw. Zijn groenten ventte hij uit met ket en wagen. De jeneverkruik, de hoge hoed en het blad met de tangodanseres passen minder rond het speelgoed voor de kinderen, maar Ket gaf het schilderij de naam Sint-Nicolaas stilleven mee en dat dekt dan weer helemaal de lading. De sinaasappels in het schaaltje verwijzen uiteraard naar het land van afkomst.  Immers de goede Sint komt uit Spanje met zijn stoomboot.

De twee schilderijen geven U een alleraardigst inkijkje in de jaren dertig van de vorige eeuw. Ook al een roerige tijd, zoals wij die heden ten dage ook beleven. Natuurlijk ga je er nu vanuit dat de mensheid van twee schrikbarende onmenselijke oorlogen iets heeft geleerd, maar als je alle brandhaarden van geweld in ogenschouw neemt, dan is er nog veel werk te doen voor de politici, om dat wapengekletter te beteugelen. Kunst , diplomatie en wetenschap zijn daarvoor de juiste wapenen Geniet bijgevolg van alle mooie dingen die op uw pad komen, muziek, natuur, kunst, literatuur en alwat het mensenbrein aan goede zaken kan scheppen. Kunstboeken, lezingen, adviezen, rondleidingen, essays, taxaties, j.j.jong@quicknet.nl

drs jjj artes admirans