Saturday 21 November 2015

Locatie 't Straatje van Vermeer

Johannes Vermeer, het straatje van Vermeer te  Delft, 1658, olieverf op doek. Rijksmuseum Amsterdam


Is dit dan echt de locatie?

Column nr 387 dd 20 november 2015

Nog maar enkele dagen terug ontmoette ik een inwoner uit Delft en haar vertelde ik, dat een bevriende kunsthistoricus al weer heel wat jaren geleden een poging deed tot het lokaliseren van het straatje van Vermeer. Hij had net als hoogleraar Frans Grijzenhout. hoogleraar kunstgeschiedenis aan de UVA, rondgedoold in de stadsarchieven van Delft. Hij vond een andere locatie, waar volgens zijn zeggen nu een bejaardenhuis was gelegen, omdat het straatje niet meer bestond. Met studenten van de TU Delft had hij de situatie visueel gelokaliseerd en zijn inzichten zouden er toe leiden dat hij daarover een proefschrift ging schrijven om de Dr. titel aan zijn palmares te kunnen toevoegen. Of zijn begeleider de heer Grijzenhout was, is mij niet bekend, maar dat zou zomaar kunnen. Is het betoog van professor Grijzenhout nu waterdicht?  In dat kader is het dan vreemd dat men het schilderij niet  het grachtje van Vermeer"heeft genoemd. Hoe lastig het is om locaties te vinden, werd ondervonden in het studieonderdeel 'Collectie-onderzoek.  Wij dienden een bestandscatalogus te maken van vijf schilderijen en mijn onderwerp was  Verstilde Stedepracht . Vijf stadsgezichten 
1. Wouter van Troostwijk 1809 Amsterdams stadsgezicht bij Raampoortje
2 Charles Rochussen, 1855, De Osjessluis bij de  Kalverstraat te Amsterdam
3.Cornelis Springer 1868 Zuiderbuitenhavendijk te Enkhuizen
4. Jan Weissenbruch 1875 Straatje te Rhenen
5. Willem Witsen 1900.  Oude Schans te Amsterdam 

Deze stadsgezichten te lokaliseren vergt evenzo jaren onderzoek. Het straat te Rhenen bestaat niet meer. De Zuiderbuitenhaven te Enkhuizen wel en ontdekte zelf de plek waar Springer heeft staan schilderen en naar de diverse andere Amsterdamse locaties is verder geen onderzoek gedaan. Wat mij nu zo verbaast in het verhaal van het schilderij van Vermeer is het feit dat het nu om een grachtenpand gaat terwijl de kaderand niet is geschilderd. Willem Witsen schildert De Oude Schans als gracht en ook Berkheide met zijn Gouden Bocht  laat duidelijke merken dat het om de Heerengracht gaat. Alhoewel de argumentatie van hoogleraar Frans Grijzenhout goed in elkaar steekt, blijft er wetenschappelijk nog voldoende ruimte over om verder te spitten en andere locaties evenzeer als mogelijke locatie aan te merken. Er wordt al 300 jaar gezocht en gesteld dat hij een fictief pand schilderde, dan rollen alle argumentaties ondersteboven. Waarom de VK met de beweringen van Frans Grijzenhout met zoveel stelligheid komen is me eerlijk gezegd niet duidelijk en de inwoonster uit Delft die ik onlangs ontmoette, memoreerde dat het aantal mogelijke locaties veelvuldig was. De Amsterdamse kunsthistoricus en groot Vermeer kenner, was drs Kees Kaldenbach, die veel wetenschappelijk onderzoek deed naar Vermeer. 
Geniet van de talloze mooie exposities in veel musea in Haarlem, Amsterdam, Den Haag etc. Kunst kent slecht de wapens van penseel en doek en wil mensen iets positiefs meegeven, meer dan het rapaille dat steden in angst wil vangen. Despereer niet. de macht van het goede overwint. Kunstboeken, lezingen, essays, films, theater, muziek, dat alles leeft in ONZE vrije wereld. j.j.jong@quicknet. nl
drs jjj artes admirans

No comments:

Post a Comment