Wednesday 29 July 2015

Hoe een kerksluiting voorkomen?

Het sparen van de kerken in de dorpen
Column nr 375

U had vandaag natuurlijk, 29 juli 2015 een Van Gogh column verwacht op zijn 125e sterfdag. Op 29 juli 1890 overleed Vincent in Auvers sur Oise en de gehele bevolking van Zundert, inclusief de burgemeester raakte vandaag 29 juli 2015 op het Museumplein te Amsterdam aan het Dahlia's prikken om een zelfportret van vele meters hoog te creëren. Ook  Joost Zwagerman probeerde als literator te achterhalen waar die enorme bust aan belangstelling voor Vincent van Gogh vandaan komt en of dat nooit een keer ophoudt. Vragen die je gewoon niet kunt beantwoorden.

Zo rijzen er veel vragen onder meer inzake de massale kerksluitingen in het bisdom Utrecht en graag krijgt het dorp Brummen bij deze steun om hun kerk voor het dorp te behouden. In dit bisdom is vele decennia slordig omgesprongen met het zakelijk beheer van alle opstallen van de RK Kerk in dit bisdom. Enig begrip zou er zijn zoals Amerikaanse en Canadese bisschoppen, die vanwege het slechte gedrag van het personeel de kerken voor schadeloosstelling moesten verkopen. Dat is in Nederland en dus ook in bisdom Utrecht niet aan de orde. Gewoon niet goed opgelet en parochiebesturen niet strak aangepakt en nu ineens moeten een tachtig parochiekerken het ontgelden. Tijd dus om heel kritische naar de besluiten van het bisdom en kardinaal Eyck te kijken. Is het niet af te wenden ?  In stedelijke conglomeraties, waar het beleid was elk stadsdeel een eigen parochiekerk te geven, kan je dat beleid nog wel ombuigen middels centralisatie maar dat moet wel met veel takt gebeuren, want anders gaan parochianen tegen het bisdom  procederen zoals in Beverwijk met de  Goede Raad Kerk, een creatie van Kropholler. Als kunsthistoricus is het sluiten van een architectuurkerk om het maar profaan te benaderen, eveneens een dolksteek. In de groep VU studenten ontmoette ik Herman Wesselink, een erudiete student. Hij kende nagenoeg alle kerken van Nederland, studeerde architectuur en schreef in het studentenblad  Kunstlicht 2010 onder het thema Duurzaamheid , een artikel over Hergebruik van kerkgebouwen en beschreef met name De Vondelkerk van P.H. Cuypers te Amsterdam en De Dominicanenkerk te Maastricht.

Dominicanenkerk te Maastricht werd een vooraanstaande bibliotheek, goed hergebruik

Maar hoe is dit nu allemaal zo gekomen, nadat in de 19e eeuw het katholieke reveil overging tot het bouwen al die fraaie katholieke kerken met kunst, fraaie orgels en kerkklokken. 
De meespelende factoren naar mijn mening
-  vele andere vormen van spiritualiteit
-  vertolking van bijbel en traditie niet goed vertaald naar de moderne mens
-  nagelaten kerken multifunctioneel te gebruiken
- jeugd zit verstrikt in sociale media, kent geen gemeenschapsbesef meer, contactarm en ieder voor zich
- is er bij de massale sluiting in bisdom Utrecht met name bij de plattelandskerken wel voldoende naar alternatieven gezocht
- kerken zijn  voor veel gemeenschapsdoelen te gebruiken, eerstens een klein gedeelte voor de geloofsgemeenschap, verder voor bibliotheek, vergaderruimte, aula voor de overleden mensen, expositieruimten, kantoorruimte voor stichtingen met een sociale indicatie, thuiszorg, kinderopvang etc etc. 
- het verdwijnen van dorpskerken is de doodsteek voor de dorpen, kerk is ziel van de gemeenschap
- waarom is er nog steeds geen fonds dat juist noodlijdende kerken steunt, zoals bijvoorbeeld Stichting Oudhollandse kerken en het Cuypersgenootschap
- kerken met boeiende architectuur inzetten  voor exposities, bijeenkomsten, concerten, lezingen, vestiging van stichtingen met cultureel doel

Juist nu in deze tijd waarin moskeeën en masse uit de grond worden gestampt, zoals dat in de 19e eeuw met katholieke kerken plaats vond, is het tijd om dit culturele erfgoed te koesteren en te behouden. Daar waar de jonge moslim werd gedoogd in Noord-Afrika door een katholieke vorst ( Aboutaleb in Zomergasten)  heb ik persoonlijk weinig vertrouwen in de tolerantie van de Moslimgemeenschap  ( Isis, veroveringsdrang en geweld) Goede zaak in deze is, dat het beleid van de Katholieke Nederlandse Kerkprovincie in deze niet toestaat dat na een kerksluiting het een moskee gaat worden. 

De problematiek is groot en lastig voor de bisdommen. Met het besef dat de RK Kerk juist in veel gebieden nog steeds groeit en alle jaren veel mensen katholiek worden, moet het toch mogelijk zijn in een vernieuwd reveil dit erfgoed te koesteren en te behouden, maar ben me bewust dat het opschrijven  van de problematiek gemakkelijker is dan behoud te realiseren, maar het geldt evenzeer als waarschuwing dat we alert dienen te zijn.

Laten we vooral genieten van die prachtige kerken als de Nicolaas in Amsterdam. de Vitus in Hilversum,. de Bavo van Haarlem en de Jozef kerk. De Sint Jan in Langedijk en de Werenfridus in Wervershoof.  Daarbij nog de Koepelkerk in Hoorn en de Dominicus in Alkmaar. Prachtige staaltjes van kerkenbouw.

Kunstboeken, lezingen, rondleidingen, essays, taxaties, adviezen etc. reageren via deze blog
drs jjj artes admirans

No comments:

Post a Comment