Wednesday 5 November 2014

George Hendrik Breitner 1857-1923

Waar ligt omslagpunt van beroemdheid?
Column 341 dd 5 november 2014

Hoe word je beroemd? Hoe krijg je het voor elkaar dat mensen ruim negentig jaar na je dood nog volop over je schrijven, ja zelfs aan de hand van het stadsarchief een gehele expositie aan je wijden? Bij Rembrandt is dat omslagpunt ongetwijfeld het uiteenvallen van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden geweest en de Duitse kunsthistoricus Boode, die eerder dan de Nederlandse kunsthistorici de grootsheid van de Gouden Eeuw schilder ontdekte. Bij Van Gogh was het de Franse kunstcriticus en schrijver Aurier, die tot de ontdekking kwam dat de feitelijk weggezette Nederlandse kunstschilder van Gogh een buitengewoon groot talent was. En waar ligt dat omslagpunt van beroemdheid dan bij Breitner? Zijn verhuizing van Den Haag naar Amsterdam? Wellicht!  Of het advies van de gevestigde kunstschilder Charles Rochussen die hem in 1876 adviseerde naar de Haagse Kunstacademie te gaan? Was het zijn manier van werken dat schetsboek en fotografie zijn hulpmiddelen waren om uiterst realistisch te schilderen? Of zijn vele reizen onder meer naar Parijs, waar hij bij de kunsthandel Durand-Ruel kennismaakte met  werken van alle grote Franse schilders als Manet, Pisarro, Degas. Of de ontmoeting met Max Liebermann in  Berlijn ?  Wie zal het zeggen. Feit is dat hij over een buitengewone techniek van tekenen en schilderen beschikte en daarnaast een scherp oog had voor de wereld om zich heen. Hij wist de juiste shots te schieten als het ging om een stadsgezicht, een landschap of een portret. Momenteel is zijn werk te bewonderen in het Stadsarchief aan de Vijzelstraat in het voormalige gebouw van de Nederlandse Handelsmaatschappij, later ABN Amrobank en nu het Amsterdamse Stadsarchief. Het gebouw is een van de weinige scheppingen van architect Van Bazel. Qua binnenarchitectuur roept het beelden op van onze koloniale tijden in de Oost. Breitner werkte mee aan Panorama Mesdag, dat beroemde werk dat in Scheveningen hangt. In een stuk biografie in het boek van  J. F. Heijbroek en Erik Schmitz, bij gelegenheid van deze expositie (George Hendrik Breitner in Amsterdam Bussum 2014 ) staat te lezen, dat Breitner vaak naar de Dam in Amsterdam ging, juist op het moment dat de paardentrams stonden te wachten om te gaan rijden. Breitner kon het dan niet laten om die paarden allemaal even langs te gaan en ze te aaien. In dit fraai uitgegeven boek kunt u genieten van al die raak getroffen stadsbeelden, van figuranten en tal van werksituaties.  Ook daarin was Breitner een meester. Je kunt hier diverse keuzen maken uit dat grote aanbod van werken. Adriaan Venema voelde zich uitgedaagd om een overzichtscatalogus te maken van al zijn werken en hij had 560 werken ontdekt. Dat blijft natte vingerwerk omdat Breitner zelf geen administratie bijhield van zijn werken en het tot op de dag van vandaag niet bekend is waar al de werken in particuliere collecties terecht zijn gekomen. Naar mijn oordeel is het schilderij De Dam met de Nieuwe kerk uit 1901 met een afmeting van 40 x51 cm, aquarel, een werk dat u een goed beeld geeft van de kwaliteiten van deze schilder. U vindt het hieronder afgedrukt en als u meer van zijn werkt wilt genieten en zien, welaan, op naar de Vijzelstraat. Veel plezier daar.
Wees verder creatief, optimistisch en blijf actief als zanger, biljarter, visser, mantelzorger, maar wees bovenal een prettig medemens voor je omgeving. Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen etc. j.j.jong@quicknet.nl
Drs jjj, artes admirans
G.H. Breitner,  De Dam met de Nieuwe Kerk, 1901, aquarel, 400 x510 mm, Rijksmuseum Amsterdam

No comments:

Post a Comment