George Grosz, Republikeinse Automations, 1920, waterverf, inkt en Oost-Indische inkt op karton, 60 x47 cm, Moma, New York,
Column nr 423 dd. 4 augustus 2016
Sta mij eerstens toe mijn walging uit te spreken op de laffe moord op de 83 jarige Franse priester Jacques Hamel door een paar geschifte jonge geradicaliseerde Islam terroristen. Dit soort brute moorden vond eeuwen geleden nog plaats in ongeciviliseerde streken. Terecht kreeg pater Hamel een groot eerbetoon, die maar even inviel omdat de pastoor van de parochie in Zaïre op vakantie was en deze oude man moest dit noodlot overkomen. Een goede man, trouw aan zijn opdracht en terecht dat hij een waardig afscheid kreeg van velen, niet alleen van de top van de RK Kerk, ook van veel priesters en rabbi's en gematigde imams. De IS zal nooit winnen, maar maakt wel veel slachtoffers, zoals ook al een toegewijde pater Jezuïet in Homs in Syrië. Deze mannen stonden voor hun zaak en moesten geheel onschuldig het met de dood bekopen. De ambiance van de afscheidsviering was terecht groots in de prachtige gotische kathedraal van Rouen. Een van de weinige kathedralen waarin wij jaren geleden geen bezoek konden afleggen vanwege een grote verbouwing. Wij stonden ervoor en moesten het doen met de vele afbeeldingen van het voorfront welke Monet veelvuldig schilderde. Hij had een appartement aan de overzijde van de straat gehuurd om het voorfront in tal van lichtvallen te kunnen schilderen. Tenslotte we moeten ons niet laten afschrikken door die geweldsgolven : Parijs, Brussel, Nice. St Etienne de Rouvray. Wij blijven pal staan voor ons Westers cultuurgoed en de Moren werden al eens verdreven uit Spanje. Nu moeten ze Europa uit.
Maar nu het onderwerp van deze week
Het Interbellum, 1918-1940
Feitelijk zegt de naam niets anders dan dat het handelt over de periode tussen twee wereldoorlogen. Na Word War I stond de Westerse wereld behoorlijk op zijn kop. In St. Anne d Áuray in Bretagne is een heiligdom waar alle Franse soldaten met name worden genoemd die in deze afschuwelijke oorlog zijn omgekomen. Namen als slag aan de Somme etc., Ieper in België zijn nog levende getuigenissen van alle bloedbaden en waar ging het dan om, om stukken land, maar veel mee om prestige van machthebbers, die het aan de conferentietafel niet met elkaar eens konden worden. Eigenlijk moesten die krijgsheren van toen eens kunnen kijken dat het er anders net zo goed kan, als je maar de wil hebt om het met elkaar eens te worden. Dat de kunstenaars teruggrepen op fundamentele waarden is in die zin best te begrijpen en je krijgt dan stromingen als het eerder behandelde Bauhaus, de Stijl, Avant gardisten, Dadaïsten, Kubisten en later weer het Vitalisme. En de Stijl als kunstvorm bent u al meerdere keren tegengekomen bij de namen als Theo Doesburg, Piet Mondriaan, Bart van de Leck en in de architectuur de heer J. P. Oud ( woningbouw Rotterdam), en niet te vergeten Gerrit Rietveld. Allemaal grote namen zoals wij die ook in de schilderkunst kennen Carel Willink, Charley Toorop en Dick Ket ( zie vorige column foto in voormalig Scheringa museum). De verzameling Willinks van voornoemd museum zijn in handen gekomen van de heer Melchers, die er nog een bestemming voor aan het zoeken is. Dat is summier wel ongeveer het tussen twee oorlogen gelegen tijdvak. Wat oorlog met mensen doet, zien we aan mensen die uit een oorlog terugkomen en met tal van syndromen worstelen. We zien het aan de huidige Syrische vluchtelingen die we begeleiden om in taal te denken, schrijven, communiceren. Zij zijn eerstens opgelucht dat ze in een vrij land leven en geen directie oorlogsdreiging boven hun hoofd hangt, maar we merken gewoon dat ze mentaal nog achtervolgd worden door schrikbeelden en nog niet in staat zijn om zich lang te concentreren en het verschil tussen het Arabisch en Nederlands is echt wel heel groot. Na de verschrikkelijke vluchtweg hebben ze ook nog een aantal asielzoeker-centra achter de rug, voordat ze een woning krijgen toegewezen als ze een partner hebben. Persoonlijk geen oorlogservaring als dienstplichtig militair, maar we werden in ieder geval goed opgeleid om als het moest je mannetje te staan. Je werd immers geleerd om goed met wapens te kunnen omgaan, maar na mijn afzwaaien op de kaderschool als korporaal, restte mij slechts een kantoorfunctie op het hoofdkwartier van de Generale Staf in Den Haag, ver van het strijdgewoel dat nog woedde in Ned. Nieuw Guinea en ook aan het Oostfront waar het toenmalige Rusland met een muur aan de grenzen van Europa stond moeilijk te doen. Mijn diensttijd werd vanwege de bouw van de muur bij Berlijn met twee maanden verlengd, pech dus.
Wij leven gelukkig in vrede en onze plicht is het die oorlogsvluchtelingen te helpen, zoals destijds Amerikanen, Engelsen en Australiërs en Polen ONS hebben geholpen.
U heeft nu feitelijk meer over de geschiedenis gehoord dan over de kunst, maar het was u natuurlijk allang duidelijk, dat kunst alleen kan ontstaan in een evenwichtig klimaat van vrede en harmonie. De creativiteit van dit soort mensen wordt gesmoord door factoren oorlog en geweld en enkele Franse Impressionisten zagen hun carrière dikwijls teloorgaan omdat zij het leger in moesten.
We moeten schrap staan tegen het geweld van buiten en daartoe zijn de Westerse landen in staat. In die beschermde rust mogen we leven, genieten en op onze qui-vive blijven in deze woelige tijden. Kunstboeken, lezingen, adviezen, essays, rondleidingen, reageren via deze blog
drsjjj artes admirans
No comments:
Post a Comment