Het schilderen van golven

Over een Japans kamerscherm van de kunstenaar  Ganryo en Hendrik Willem Mesdag

Column nr 361

Ja, hoe kom je nu tot zo.n onderwerp. Het is dit jaar Mesdag jaar en het Mesdag Museum pakt uit omdat het 100 jaar geleden is dat H. W. Mesdag overleed. In 2003 was het jaar dat de onderwerpen Architectuur en Kunsttechnologie een wezenlijk onderdeel uitmaakte van de studie kunstgeschiedenis. Van de colleges van onze docent Dr. H. F. Westgeest, die ook in Leiden doceerde, stak je enorm veel practische kennis op en zij zette ons aan het werk en moesten allerlei tekentechnieken uitproberen met tal van materialen en ook dienden wij temperaverf aan te maken. Vreselijk belangrijk om met deze vakkennis schilderijen, tekeningen en etsen te kunnen beoordelen. Een college periode van drie maanden wordt dan afgesloten met een tentamen. Voor dat tentamen diende je net als bij alle andere, veel te weten en veel materialen etc te kunnen  herkennen. Het was een praktisch tentamen, want  mevrouw Helen Westgeest had alles uitgestald in drie lagen in het practicumlokaal van de faculteit scheikunde. Die dag, zo dacht ik, kon ik wel twee tentamens doen. Fout gedacht. Het tentamen kunsttechnologie vergde veel energie, omdat je telkens langs die opgestelde tafels moest lopen om materialen, verf, houtconstructies te herkennen. Het verliep niet foutloos en de docente vond dat ik een aanvullende werkopdracht diende te maken om te  bewijzen dat ik inzicht had in kunsttechnologie. Het Japanse kamerscherm dat een Zeearend voorstelde die op een rots aan zee op het punt stond op te vliegen, liet over twee derde van de schermen, de golven van de zee zien. Dat leidde tot een vergelijking met andere zeeschilders en zo toog ik naar het Haags Gemeentemuseum, waar een Mesdag salon was ingericht, vijf grote schilderijen gegroepeerd rond een rood fluwelen bankje met in het midden een palmboom. Het zag er indrukwekkend uit en kon de golven van de zee goed analyseren bij daglicht. Ineens schoof een wolk voor de zon en weg waren alle effecten en moest wachten tot de zon weer kwam. De Zeearend vergeleek ik met de Bedreigde Zwaan van Jan Asselijn.  Een zeegezicht van Mondriaan was niet geschikt om de schildertechniek van die Japanse schilder met die van Mondriaan te vergelijken. Mesdag kan geweldig golven schilderen en won met zijn werk verschillende grote prijzen. Natuurlijk krijgt u meteen associaties met het Mesdag panorama in Scheveningen. Als dienstplichtig korporaal in Den Haag werd destijds tijd gevonden om dat een keer te bewonderen. Ook toen al was er interesse voor de grote Kunst. Een passage uit het werkstuk :"Daar waar Ganryo met brede streken verf op het tweede scherm van boven naar rechtsonder de zee weergeeft, zie je bij  Mesdag bij het weergeven van een hoge woeste golf een brede streek van bovenaf naar rechts onder , soms over een lengte van 15 tot 20 cm.  Donkergrijs getint met een toetsje wit, terwijl de richting van de toets aan de onderkant van de golf horizontaler wordt."  Ja, zo leerde je al na twee jaar kijken naar schilderijen en kamerschermen. De vijf grote Mesdag schilderijen rond dat bankje was wel een bijzondere manier om een grote schilder te profileren en dat was knap gedaan , terwijl Benno Tempel er nog niet de scepter zwaaide. Mijn mindere Kunsttechnologie prestatie mondde toch nog uit in een fraai werkstuk, dat zorgvuldig tussen werkstukken en scripties wordt bewaard. Als U in Den Haag bent, dan even naar het Mesdag museum, als u van zeegezichten en Scheveningen houdt.  Zee en strand trekt altijd en mijn woonplaats in maar tien kilometer verwijderd van het prachtige nieuwe Petten strand met panoramaduin. Geniet van  stand en zee, van de duinen en de dennenbossen, wees creatief en fiets en wandel en blijf actief met schilderen, tekenen, fotograferen en allerlei gezellige hobby's. Kunstboeken, adviezen, bemiddeling, lezingen, rondleidingen, taxaties, essays, j.j.jong@quicknet.nl

drs jjj artes admirans

 Twee werken van Hendrik Willem Mesdag Binnenvallende bommen, olieverf op doek, 57 x 75 cm en onder  Temps Orageus Mer du Nord, 75 x 102 cm ,beide particulier bezit