De aantrekkingskracht van de Heerlijkheid Bergen

Bergen NH. magneet voor creatieve mensen

Column nr 357  dd 27 maart 2015

Je doet het dorp Bergen NH tekort als je blijft steken bij het idee van onder meer kunsthistorica Lies Netel dat de Bergense School niet valt aan te merken als een zelfstandige stroming in de kunstgeschiedenis. Deze vaststelling is juist, maar daarmede is het verhaal rond Bergen als broedplaats voor creatieve geesten lang niet af. In de literatuur en ook van eigen waarnemingen en contacten, moet je vaststellen dat Bergen een bijzonder creatief dorp is. Hoe en waarom dat zo is, dat proberen we wat duidelijker te krijgen in deze column. Wat onderzoek betreft, als je het werk van Ir. P. Spijk goed hebt doorgespit onder de titel De Bergense School en Piet Boendermaker, dan word je al een heel stuk wijzer. Ir. Spijk deed een voortreffelijk onderzoek naar de mecenas van de schilders in dit rustieke dorp. Boendermaker wilde natuurlijk wel wat verdienen aan zijn investeringen, maar werkte er tevens aan mede, dat de kunstschilders nieuwe ontwikkelingen konden inzetten en voor die tijd modern konden schilderen. Deze visie en de vestiging van zijn kunstzaal aan de Loudelsweg betekende veel reuring, handel en een nieuwe mogelijkheid voor diverse kunstschilders om full time voor de kunst te werken en zichzelf in eigen levensonderhoud te kunnen voorzien. Bergen kreeg naam als centrum van schilderkunst, dat is duidelijk. Maar er was daar wel veel meer aan de hand.  Kees Komen schreef een interessant essay onder de naam  Bergen 1900- 1995, met als ondertitel, waar de kunst kermt en bloeit.  Het boekwerkje heel lang geleden aangeschaft, stond in mijn bibliotheek, ongelezen. Geen tijd gehad wegens werk en studie aan de VU. Het is een uitgave van de Volkshogeschool. Komen geeft een scherpe analyse van het culturele leven van dit mooie dorp aan de voet van de duinen en de Noordzee. Als het gaat om buitenlandse kunstschilders, dan hebben we het over de Hongaar Bela Czabel, de Italiaan Ortiz de Zarate, de Fransman Fauconnier, de Deen Asger Jorn (Cobra) De Belgen Gustave de Smet en Ten Berge
Even bekend werd Bergen door de literatuur en dan hebben we het over Herman Gorter, Lucebert, Adriaan Roland Holst, Anthony van Kampen, Neeltje Maria Min, Adriaan van Dis.
De Muziek : Simeon ten Holt, met het prachtige Canto Ostenato, de componisten Hans Henkemans en Gerard Hengeveld.
Tenslotte nog baanbrekende architectuur met prachtige landhuizen en villa's en de thans zeer succesvolle architect Maarten Min. 
Waar komt dan die inspiratie vandaan? Van de dorpssfeer met zijn Ruinekerk, het huis met de Pilaren en Huize Kranenburgh en de Eeuwigelaan ??? Wie het weet, mag het zeggen
Geniet, leef, wees creatief als bovengenoemde geesten, wandel, fiets, teken, schilder, wees een prettig mens voor je omgeving
Kunstboeken, lezingen, essays, taxaties, adviezen, rondleidingen j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj artes admirans

Lies Netel voor een schilderij van de Bergense School voor het schilderij van Frans Huysman in het Stedelijk Museum te Alkmaar