Wednesday 11 October 2017

De landschappen van Andreas Schelfhout 1787-1879

Andreas Schelfhout, Vuurtoren en visserswoningen in de duinen, olieverf op paneel, 34 x 48 cm, Stedelijk museum, Amsterdam

Het rake treffen van de natuur
Column nr. 477 dd 11 oktober 2017

Na de zware middeleeuwse kost, nu maar een onderwerp dat wat luchtigjes aandoet en waarbij je niet zo diep hoeft te graven. Bijgaande afbeelding komt uit Openbaar Kunstbezit 1958. Nagenoeg alle delen van deze serie werd me destijds aangeboden door een collega, André Dering, die het van zijn vader kreeg. Ook tijdens mijn VU studie was het handzaam en bruikbaar materiaal. Het artikel dat erbij hoort is van de hand van de mij onbekende J. van Wessem, directeur van De Lakenhal te Leiden. Veel gegevens heeft deze directeur geput uit het bekende standaardwerk van mejuffrouw G. H. Marius  De Hollandsche schilderkunst in de negentiende eeuw. Dit boek werd in 1920 uitgegeven. Op een boekenmarkt liep ik dat exemplaar in een goede conditie tegen het lijf en zowel alle delen van Openbaar Kunstbezit alsook laatstgenoemd boek zijn voor mij pareltjes tussen alle kunstboeken.

Als kunsthistoricus wil je graag de locatie herleiden. Is het Domburg, Callantsoog,  Wijk aan Zee, ?? Niets van dat alles. Het is een menging van een aantal locaties zoals Schelfhout hier en daar heeft waargenomen en dat op het paneel heeft toevertrouwd. Zijn oeuvre is groot omdat hij dit soort thema's eindeloos herhaalde en het kan zomaar zijn dat bij een van onze lezers thuis een Schelfhout hangt en om er nu een te kopen, moet je best wel even in de buidel tasten. Wat schrijft de heer van Wessem over dit schilderij. ?  Vergeleken met de kunst van de voorafgaande periode zien wij bij Schelfhout een helderder en warmer coloriet en vooral een innige vreugde om het gewone. In tegenstelling tot wat wij gewoonlijk romantiek noemen, zijn de werken van Schelfhout gemoedelijk van aard. De vreugde die wij eraan beleven is eenvoudig en iedereen kan zijn werk begrijpen.

Het is de taal van de jaren zestig van de vorige eeuw, maar je begrijpt wat hij schrijft

Wordt U er ook vrolijk van als je zo'n pretentieloos werkje ziet ? Ik in ieder geval wel en daarom was mijn voornemen ook om op landschappen af te studeren, maar het kwam er niet van en mijn eindscriptie luisterde naar overigens een boeiend onderwerp De Joodse kunst bij Jozef Israëls. Met heel veel plezier en inspanning aan dit onderwerp gewerkt. Wat schrijft de heer Van Wessem verder nog ? In tegenstelling tot de Haagse School die ook uit zijn kunst is voortgekomen ( dus ook dan Jozef Israëls)- vooral in zijn kleur is hij een van de grondleggers van de latere kunst- zien wij in zijn schilderijen nog de behoefte aan het verhaal. Andreas Schelfhout was nog zozeer een kind van zijn tijd dat zijn werken iets moesten vertellen. De vuurtoren op het schilderij, de visserswoning en het schip op het strand, het zijn niet alleen maar kleurvlekken, zij doen ons ook het verhaal. Om dit duidelijk te maken, heeft de schilder  de zittende verteller op de voorgrond erbij gevoegd.

Je zou bijna zeggen dat het gaat lijken op een striptekening, maar die hadden ze in die tijd nog niet.
En mijn persoonlijke impressie. Ben onder de indruk van die prachtige wolkenpartijen, de lage horizon, de vloeiende lijnen van de duinen, de verschillende kleuren van het zeewater, de vlakverdeling en de frisse kleuren. Houdt u van de duinen en de zee?? Heel veel inwoners van kustplaatsen lopen er dagelijks een rondje of om de hond uit te laten of om gewoon even heerlijk een frisse neus te halen. Dat is genieten. En als u een Schelfhout heeft, koester het dan en laat uw nakomelingen er ook van genieten. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen,essays . U mag me contacten via deze columns

drs jjj artes admirans

No comments:

Post a Comment