Wednesday 15 March 2017

Het landschap in de kunst

Zijn kunstschilders vaak buitenmensen??

Column nr 451 dd 15 maart 2017, de dag van de Tweede Kamer verkiezingen in Nederland

Bij de start van mijn masterscriptie, vroeg de professor wat ik als onderwerp van de scriptie in mijn hoofd had. De eerste keuze was wel gemaakt: werken van schilders van de Haagse School. en dan met name de landschappen. Na enkele weken brainstormen, kwamen we samen op iets heel anders uit, namelijk de Joodse Kunst in deze stroming van de voorman Jozef Israëls. Het werd en was een boeiend project en de scriptie mocht er zijn en was voldoende om de mastertitel te verwerven.

In een eerder stadium van de studie zaten we met een aantal studenten in een werkgroep o.l.v. Richard Bionda en professor Ronald de Leeuw, de toenmalige directeur van het Rijksmuseum te Amsterdam. Het thema was ; de stroming van de Romantiek in Nederland. De studie diende tevens voor ondersteuning van de Romantiek expositie in de Kunsthal te Rotterdam

In het voorwoord van het boek  Meesters van de Romantiek Waanders 2005, staat in het voorwoord van Wim Pijbes : " In samenwerking met de VU te Amsterdam, heeft een werkgroep van studenten onder leiding van drs Richard Bionda en Prof drs Ronald de  Leeuw zich intensief  verdiept in de Nederlandse Romantiek "  Uw scribent was een van deze studenten. De syllabus die van deze studie door de VU werd uitgegeven was de dikste en duurste van alle syllabi van onze studententijd. Aan de syllabus had ik een bijdrage geleverd van 34 pagina's. Mijn conclusie van het brede onderzoek ook in de literatuur was dat van een breed opgezette Romantiek stroming in Nederland geen sprake was geweest, maar de expositie in de Kunsthal te Rotterdam in 2005 maakte de bezoeker duidelijk, dat er wel degelijk in Nederland romantisch was geschilderd, Van de twee schilderijen die ik in opdracht van prof. de Leeuw diende te analyseren, was alleen het schilderij van P.L. Dubourcq ( 1815-1873)
de begraafplaats Baden-Baden  te bewonderen. Dit schilderij paste in het thema van leven en dood.

Maar nu de romantische landschapschilders. Hieronder treft u twee werken aan van Johannes Hendrik Weissenbruch (1824-1903) De beide schilderijen hebben de omgeving - denk ik- veel mooier en gladder gemaakt, dan het landschap zelf was. Daarom zijn ze ook romantisch en die betiteling past helemaal bij deze werken.



J.H. Weissenbruch, Panorama bij  Den Haag, Dekkersduin, 1849, olieverf op doek. 74 x97 c,  Teylers Museum Haarlem.

De stoffage is bijzonder. Als U zelf de afbeelding even vergroot, ziet u rook uit een van de huizen komen en is een boer op het land met zijn paard bezig. Let op de erg lage horizon en de prachtige wolkenpartijen. Zou Jacob Olie, de beroemde fotograaf uit die tijd, het zo hebben kunnen vastleggen? Nee, want het landschap is geromantiseerd en Olie fotografeert het feitelijke landschap.
Een andere boeiend schilderij is een geromantiseerd strandgezicht




J.H. Weissenbruch, Strand met witte wolk, 75 x105 cm, olieverf op doek, 1887 Haags Gemeentemuseum.

Als u ook hier de afbeelding even groter maakt, ziet u op het stand een lichte plek en daar schijnt de zon alsook op die bomschuiten die verder tegen de einder liggen. Ook hier die lage horizon en een stevige afmeting van het werk. Zag het strand er echt zo mooi uit als op het schilderij?  Nu leent een strandscène zich wel erg goed als onderwerp voor een schilderij. Tijdens het schrijven van mijn scriptie passeerden prachtige strandtaferelen van Jozef Israëls. Echter dit thema was niet het onderwerp van mijn scriptie.

U zult het met me eens zijn, dat dit wel genieten is. Dat die schilders van de Haagse School op een hoog niveau werkzaam waren. Het wordt lente, tijd om de fiets te pakken, een strandwandeling te maken of de tuin weer op orde te brengen voor de komende zomer. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen, essays, reageer  via deze blog. Heeft U zelf wel eens een landschap geschilderd? Als u dat naar deze blog stuurt, zal ik het publiceren en het beschrijven.
drs jjj, artes admirans


No comments:

Post a Comment