Wednesday 13 June 2018

Relieken in schrijnen

De visie van de middeleeuwse mens

Column nr 510 dd 13 juni 2018

Inmiddels genoeg nagedacht over de dramatiek van het joodse volk en er zijn nog zoveel andere onderwerpen, waarover zinnige dingen zijn te vertellen. Wellicht heeft u beelden opgevangen van de Heiligdomsvaart in Maastricht enige weken geleden in de  Sint Servaaskerk. Het is een herinnering aan het feit dat in de vierde eeuw van onze jaartelling deze bisschop uit het Belgische Tongeren het geloof bracht in de Zuidelijke Nederlanden, veel eerder dan de latere Ierse priesters als  Bonifatius, Willibrord die in de 8ste eeuw het christelijke geloof in de Noordelijke Nederlanden brachten. De aandacht voor relieken is typisch rooms-katholiek.  Om het lichaam van Franciscus werd een ware veldslag geleverd om het uiteindelijk in Assisi een plaats te krijgen. Van een crematie-cultuur is in de Roomse kerk nooit sprake geweest en achter elke katholieke kerk vind je wel een begraafplaats liggen, waar de doden worden begraven of nu vanaf  de laatste decennia urnen in een urnenmuur of op een graf kunnen worden geplaatst. In dit kader is het interessant dat in elke katholieke kerk in het altaar een reliek van een heilige  wordt geplaatst. Veel priesters kussen die reliek bij de aanvang van de dienst. Als je het heiligdom van Theresia in Lisieux bezoekt, zie je in de ronde witte basiliek een reliek liggen van haar. De middeleeuwse mens maakte voor die relieken de prachtigste schrijnen zoals u dat zag bij die TV uitzending uit Maastricht. Maar ook vergulde armen met een reliek en in 2000/2001 waren die prachtige kunstvoorwerpen te zien in de Grote Kerk te Amsterdam en later in het Catharijneconvent in Utrecht. Beide exposities werden bezocht en met uitleg van de docent kunst Middeleeuwen dr.. Peter van Dael SJ, gaar er dan een hele nieuwe wereld voor je open. Hieronder vindt u enige afbeeldingen van zo'n vergulde arm en van een reliekschrijn. Het gaat dan natuurlijk om mensen die door de kerk als voorbeeld worden gesteld vanwege hun verdiensten voor de kerk en geleefd hebben in trouwe dienst aan de kerk. 

Reliek-arm van St. James 1150




Draagbaar Willibrord altaar uit Trier, St. Willibrord ligt begraven in Echternach in :Luxemburg, waar een groot heiligdom is




 Beeld van Maria met kind met relikwie, museum Osnabruck


Zoals in onze tijd talloze nieuwe uitingen en riten zijn ontstaan door onder meer ook het cremeren van mensen, zo deed de middeleeuwse mens dat door kunstuitingen in schrijnen en andere vormen als borstbeelden etc. Bron : The Way to Heaven, geschreven door Henk van Os, bij gelegenheid van bovengenoemde expositie. Al met al geen gemakkelijke materie, maar de relieken dienden de gelovigen als goede voorbeeld op de weg naar een voorbeeldig leven en bijbel lezen of heilige geschriften was voor de doorsnee mens toentertijd niet aan de orde. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, essays rondleiding etc. contact via de blog
drs jjj artes admirans

No comments:

Post a Comment