Het realisme van de Haagse School

Voorliefde voor strandtaferelen

Column nr 480 dd 1 november 2017

Het buiten schilderen ( en plein air) ondervond een grote vlucht in de negentiende eeuw.  Dergelijke stromingen duiken van tijd tot tijd op in de kunstgeschiedenis en al schetste men eerder buiten om dan vervolgens in het atelier te schilderen, dat was niet meer nodig, omdat men geen verf meer hoefde aan te maken in de werkplaats. De tuben verf konden meegenomen worden naar buiten. Hieronder een aantal werken van schilders die graag buiten bezig waren

Philip Sadee, de terugkeer van de vissersvloot, 1878, olieverf op doek, Teylers Museum, Haarlem 

Philip Sadee ( 1837-1904), studeerde in Düsseldorf om genreschilder te worden, maar nadat hij zich rond 1870 in Den Haag had gevestigd, ging hij zich toeleggen om het vissersleven in Scheveningen. Zandvoort etc vast te leggen zonder veel sentiment. De armoede en het harde bestaan van de vissers probeerde hij zo realistisch mogelijk te schilderen. Als je naar de opbouw van het werk kijkt, trek je al snel een vergelijking met de Wolga slepers van de Russische schilder Ilja Repin. De vrouwen met de vismanden voorop en dan worden de figuren daarachter steeds kleiner en helemaal achteraan, liggen de vissersboten. Sadee wist in zijn schetsboekjes snel alle bewegingen vast te leggen en zette er dan een tekst bij als :    Zonder vlijt geen zegen. Dat sloeg dan zowel op het harde leven van de vissers, alsook op het werk van de schilder zelf. In tegenstelling tot Jozef Israëls had hij in zijn atelier geen Schevenings hoekje  ingericht. Israëls gebruikte dat dan bij zijn onderwerpen met een vastliggende achtergrond.

Isaac Israëls, Het kenmerk van een dame, 1910-1912, particuliere collectie. Het grote contrast tussen de schilders Jozef en Isaac Israëls, is de penseelstreek. Isaac had een lichtere  penseelstreek en de contouren van zijn werken waren minder scherp, terwijl je het toch niet  impressionistisch kan benoemen. Als u wel eens tekeningen van Isaac gezien heeft, dan heeft u zeker ontdekt, dat hij met een subtiel lijnenspel de afbeelding gemakkelijk oproept

Jozef Israëls, Kinderen der Zee, 1872, olieverf  op doek, Kunsthandel Smit Ommen Dit thema van de 

Kinderen der zee, heeft hij meerdere malen herhaald en een behoorlijk groot schilderij kunt u aantreffen in het Dordrechts museum. Welke afmeting het werk in de kunsthandel heeft, is mij niet bekend, maar het geeft wel een indruk van de stijl van Jozef Israëls. De kunstschilder had de kuststreek opgezocht vanwege zijn gezondheid. Zijn huisarts had hem geadviseerd om daar te gaan werken om de frisse zeelucht op te kunnen snuiven en zo aan zijn lichamelijk herstel te kunnen werken.

Kunstschilders hebben altijd een fijne neus gehad voor boeiende omgevingen. Mondriaan werkte lange tijd in Domburg,  Graag verbleven de schilders in badplaatsen als Zandvoort, Scheveningen, Bergen Nh, . Daar konden zij altijd veel inspiratie opdoen. De schilders van de Haagse School waren er op uit, om alles zo realistische op het doek te krijgen en velen slaagden daar in, zoals ook Mauve, Breitner en niet te vergeten Willem Mesdag die in staat was de golfslag en de golven heel natuurgetrouw te schilderen. Hem werd dan ook een plekje gegund op de Parijse Salon en dat wil wel wat zeggen. Geniet van al dat moois.. Het is nu wel herfsttijd maar er komt na de winter weer een lente en een zomer en een beetje zomer heeft u hier kunnen proeven. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, etc. U kunt contact leggen via deze mail.

drs jjj artes admirans