Willem de Zwart 1862-1931

Willem de Zwart,  jongste generatie schilders van de Haagse School

Column nr 444 dd 27 januari 2017

Willem de Zwart, aan het strand, olieverf op paneel, 28 x 24 cm, Dordrechts Museum.

Strandtaferelen zijn een geliefd onderwerp voor de schilders van de Haagse School. U kent ongetwijfeld het bekende schilderij van Mauve, waarop een tweetal ruiters op weg zijn naar het strand, Bij dit schilderij van Willem de Zwart valt op, dat de bomschuit maar voor de helft is afgebeeld. Het afsnijden van voorwerpen en figuren werd voor het eerst gedaan bij de Franse impressionisten, die zich deze techniek eigen maakte en dat idee hadden gevonden in de fotografie. Docent Moderne kunst aan de VU had een doctoraal scriptie geschreven over deze negentiende eeuwse kunstschilder en had van deze schilder zelf ook een schilderij. Willem de Zwart werd in 1862 in Den Haag geboren en studeerde aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Tot 1894 werkte hij in Den Haag en ging vervolgens naar Parijs, het toenmalige mekka van de moderne schilderkunst. Tot 1896 woonde hij in  Soest  vervolgens in Hilversum en Laren . In 1917 ging hij weer terug naar Den Haag en overleed daar in 1931. Veel werkte hij in plaatsen die aan zee lagen, zoals Scheveningen, Voorburg vlak bij zee en Bloemendaal. Hij was bij uitstek een schilder van landschappen, portretten en stillevens. Zijn kleurgebruik was uitbundig . Hij werd ook wel de Haagse Breitner genoemd, omdat hij in kleurgebruik veel verwantschap had met de Amsterdamse impressionisten. Hij schilderde met een vlotte, gedurfde penseelstreek en bracht de verf dik op, soms wel direct uit de tube met felle kleurtoetsen in rood, geel en blauw. Hij was de enige leerling van Jacob Maris. Tussen 1880 en 1894 maakte hij zijn sterkste werken volgens eigentijdse critici. Via de befaamde kunsthandel  Van Wisselingh in  Amsterdam kon hij veel werk verkopen en had commercieel succes. Veel literatuur bestaat er niet over hem en zelf wel eens op het punt gestaan om een boek van hem te kopen, maar om een of andere reden kwam het er niet van. Op pagina 222 van het speels vormgegeven boekwerkje  onder de titel Het Nederlandse Kunstboek, van Din Peters tref je op pagina 222 bovengenoemde afbeelding af van een werk van Willem de Zwart.  Dat boek is echt bijzonder fraai qua typografische vormgeving, maar heeft echt een makke. Als je schilder en titel van schilderij wilt weten, moet je het boek 90 graden draaien, want even aan het uiteinde van de bladzijde vind je schilder en onderwerp. Je bent nagenoeg verplicht om het boek eerst negentig graden te draaien, zodat je in ieder geval alle titels in je opgenomen hebt. De roerige tijden zijn nog niet achter ons gelaten en op het wereldtoneel dienen zich nieuwe krachten aan. Laat kunst en wetenschap zich blijven manifesteren om nog wat reflectie te behouden en blijf genieten van alle het gebodene  op het vlak, van films, theaters, exposities. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen etc, neem contact op met de website, www. blogger.com

drs jjj artes admirans

Een moderne Alma Tadema

Jan Makkes uit Santpoort, flamboyant schilder 1935-1999

Column nr 443 dd. 19 januari 2017

Jan Makkes, Gravestenenbrug Haarlem, gouache 1985

Jan Makkes, Gedachtniskirche Berlijn, tekening 1987, de plek waar de vrachtwagenmoord plaats vond onlangs na Kerst

Hierboven enige indrukken van werk van deze bijzondere persoonlijkheid. In 1988 bezochten we zijn Paas-expositie op de Hofgeest te Santpoort, waar hij van een vervallen boerderij een cultuurtempel had gemaakt, met kloostergang en kloosterkerk, omdat hij een hele grote verzameling religiosa had. Jan Makkes was een wereldburger en zocht alle groten der wereld op zoals Lex Walesa, Dom Helder Camara, Mr Dries van Agt, Carel Willink. De bisschop van Haarlem bezocht regelmatig zijn expositieruimte. Hij reisde veel en kwam met veel getekende indrukken terug naar Santpoort. Was ook industrieel tekenaar. Hij maakte van de bouw van de Velsertunnel veel tekeningen in opdracht van Rijkswaterstaat. In dat kader maakte hij ook een drieluik voor een aannemersbedrijf in Haarlem, dat veertig jaar bestond. Het drieluik kwam bij de balie bij de entree te hangen en liet werkzaamheden zien in de grond weg en waterbouw.. Een collega kocht bij hem een zeegezicht en hij was van mening, dat hij zijn eigen kleinood slechts afstond als hij mocht bepalen waar het schilderij dan kwam te hangen. Een bijzondere manier van verkopen. Bij de expo in 1988 probeerde hij mij een uitgegeven boek te verkopen, maar hij gedroeg zich op die dag tegen het publiek dermate irritant, dat de animo om te kopen uiterst gering was. Je kunt hem geen kwaliteit van tekenen ontzeggen, evenmin zijn aanpak om een schilderij op te zetten, maar zoals dat dikwijls gaat met mensen met grote creatieve gaven, soms moet zijn omgeving zijn grillen accepteren. Zijn ontmoetingen met Gorbatsjov en Bouterse getuigen daarvan. Hij mocht deze machthebbers interviewen onder de overhandiging van een fraai schilderij en dat was hem veel waard, want een betere PR kan je je natuurlijk niet wensen. Nog altijd zijn er exposities in Santpoort, welke door zijn echtgenote worden georganiseerd en er is veel belangstelling voor zijn werk. Jan Makkes was onder meer een groot van Gogh bewonderaar.
Geniet van alle schone kunsten en blijf creatief. Kunstboeken, essays, lezingen, rondleidingen
neem contact op via deze blog
drsjjj artes admirans

Rehabilitatie Sir Laurens Alma Tadema

Fries Museum te Leeuwarden pakt flink uit
Column nr 442 dd 14 januari 2017

Sir Laurens Alma Tadema Vrouw en Bloemen 1868 , olieverf op paneel, 50 x36 cm, Museum of fine Arts, Boston

Sir Laurens Alma Tadema, Interieur van de San Clemente te Rome, 1863. olieverf op doek, 63 x51 cm. Fries Museum Leeuwarden

Het moet gezegd: kosten noch moeite werden bespaard om deze unieke grote overzichtstentoonstelling van Sir Laurens Alma Tadema te realiseren, eerst in Leeuwarden en vervolgens in Wenen en Londen. Als je de man in de straat vertelt, dat je in het Fries Museum de tentoonstelling van Laurence Alma Tadema hebt bezocht, zeggen ze, van die schilder heb ik nog nooit gehoord. Als ik niet op de VU had gestudeerd had ik het ook niet geweten, maar Jos ten Berge docent aan de VU die een college hield over Van Gogh, stelde toentertijd, dat 1 Alma Tadema net zoveel waard was als het gehele Van Gogh oeuvre en nu is 1 Van Gogh net zoveel waard als het gehele Alma Tadema oeuvre. Alma Tadema en Van Gogh waren tijdgenoten.
Wie was dan die Alma Tadema ? Een kunstschilder uit Dronrijp, die classicistisch schilderde vaak met onderwerpen uit de oudheid,. Als je de tachtig schilderijen hebt bekeken, waarvan u er twee boven ziet en naar de uitgang loopt, wordt je aandacht getrokken door een enorm groot schilderij van 2.50 x 3.50 meter met als onderwerp Mozes wordt uit de Nijl opgevist door het hof van de Farao. Een indrukwekkend werk omdat je de prinses op een hoge zetel met grote waaiers erom heen ziet zitten om haar te beschermen tegen de scherpe zon.
Bij de twee boven getoonde schilderijen heb ik vijf minuten stilgestaan en de gehele context bekeken. Zus Antje onderbreekt haar handwerk om aan de anjers te ruiken. Een panterhuid op de grond, een mooi gietijzeren bewerkt tafeltje en haar deux piece valt mooi om haar lichaam. Je zou Alma Tadema bijna een fijnschilder kunnen noemen, omdat hij minutieus de werkelijkheid op het doek probeert te vangen, Deze stijl lag in het verlengde van de smaak van de heren van de Parijse  Salon en daar was deze Friese schilder dan ook vaak te vinden, terwijl vele andere Franse schilders, Courbet, Monet etc, daar in die Salon niets te zoeken hadden. Dat was niet de smaak van de heren, die in de toelatingscommissie zaten. Alma Tadema werd beloond met een baantje aan het Engelse Hof en vanaf die tijd was hij een man in bonis en verdiende goud geld. Werd in de adelstand verheven en mocht zich Sir noemen.Het tweede hierboven getoonde schilderij is het interieur van de San Clemente te Rome. Daar moet hij heel wat uurtjes hebben doorgebracht om dit op het doek te krijgen,. Net achter een pilaar zie je nog een schimp van zijn vrouw Pauline om aan het schilderij een persoonlijke noot te geven. Al met al een knap en professionele opzet van deze expositie, welke bezoekers aantrekt. Wij waren vroeg in het museum. Toen we vertrokken stond er een lange rij wachtenden aan de kassa en een personeelslid  stelde vast, dat het vandaag dan nog een rustige dag was. De expositie streelt de Friese identiteit, dat is zeker. Alma Adema's talent is onomstreden, maar je kunt hooguit stellen dat hij consequent in een stijl steeds bleef werken en daar kan je ook bekend en  beroemd mee worden. Tot 5 februari a.s. kunt u er nog terecht, doen, het is de moeite waard, ook al omdat het Fries Museum architectonisch mooi past in dat stadsbeeld. Geniet, leef , blijf actief en een prettig medemens. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen, communiceer met deze blog. Alle goeds de komende tijd drsjjj artes admirans                                                                                                                                                                                                                                                            

In de hal van het Fries Museum trof je levensgroot een werk van Sr. Laurens Alma Tadema aan. Een Romeinse scene, een historiestuk, waarmede hij die successen boekte

De noeste bouw van Kropholler

Heilige Martelaren van Gorcum kerk te Amsterdam

Column nr 441 dd 3 januari 2017

Interieur Martelaren van Gorcumkerk te Amsterdam

Dat lijvige boek Kerkinterieurs in Nederland, heeft me andermaal geïnspireerd tot het schrijven van een column in deze al meer dan 10 jaar bestaande rubriek  De schoonheid van de kunst, Ja, u leest het goed 441 columns vanaf 2007/2008. Veel zitten er verscholen in servers maar de laatste 120 kunt u allemaal nog teruglezen. Waarom de keuze voor deze Amsterdamse kerk? Allereerst omdat de tekst bij deze kerk is geschreven door collega-student Herman Wesselink, met wie ik op de VU studeerde, Herman studeerde architectuur, ondergetekende Beeldende Kunst vanaf 1800. Ook sprak in deze mee dat de kerk van architect Kropholler is ontworpen en vanaf mijn 12e tot en met mijn 17e jaar zat ik op de kostschool St  Jan te Soesterberg en alle dagen kwamen wij wel drie keer in de kapel dat een ontwerp was van Kropholler. Stevige bouw, gemetseld binnenwerk en fraai houten dak en een koorpartij met zes zijkapellen,  Alle leraar-priesters dienden toentertijd allemaal een misviering te doen en dan heb je heel wat kapellen nodig. Heden ten dage is de kostschool hotel en conferentieoord geworden en dienen de afzonderlijke kapellen als internetruimten. Stoere bouw. Je leest het af van het oude gemeentehuis van Medemblik, van het oude politiebureau bij de Grote Kerk te Alkmaar en ook van deze kerk.  Wat schrijft Herman Wesselink over deze kerk :Kropholler liet zich bij het ontwerp van deze kerk inspireren door het ideaal van de harmonieuze dorpsgemeenschap. waarin geborgenheid heerst.   Een robuust asymmetrisch front met drie portalen en forse klokkentoren schermde de geloofsgemeenschap af  tegen slechte weersinvloeden van buiten. Het doet denken aan de beurs van Berlage. waardoor de architect zich duidelijk liet leiden. Bij het betreden van de kerk worden we getroffen door de kloosterlijke eenvoud van he interieur en het mystieke licht dat aan weerszijden van het altaar de hoge koorruimte invalt.. Opvallend is de zichtbare houten kapconstructie in het middenschip ( net is de St Jan kapel  Soesterberg jjjj), die niet alleen om akoestische , maar ook om economische redenen zo werd ontworpen. Deze bouwwijze was goedkoper dan stenen gewelfbouw. De grote baldakijnbouw moet de gelovigen erop wijzen dat daar op het altaar het hart van de kerk en de liturgie zich bevindt. Op onverwachte wijze weer eens kennis gemaakt met een interessante architect die in de stijl van de Delftse School bouwde. Het nieuwe jaar is weer aangebroken , 2017. Nieuwe kansen, nieuwe uitdagingen. Laten we het positieve koesteren en niet teveel zeuren, omdat we in een welvarend land bevoorrecht zijn. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, lezingen, rondleidingen, essays, contact via deze blog

drs jjj artes admirants