Thursday, 3 November 2016

De levens van Jan Six door Geert Mak

Een interessante causerie door Geert Mak

Column nr 435 dd 3 november 2016

Veel aankondigingen en aangezien het twee november was Allerzielen even afwachten of het gemengde koor waarin ik de tenorpartij zing, wel/niet dienst had. Geen dienst, dus me gemeld voor twee plaatsen voor deze lezing. De boekhandel die het samen met Kopgroep  Bibliotheken had georganiseerd, had alle kaarten  al verkocht, maar verwees me naar de andere organisator en jawel en waren nog twee kaarten voorhanden. De zaal van het Igesz Slothotel was al nagenoeg voor driekwart gevuld en we belandden in het laatste gedeelte van de zaal met nog 1 stoel naast mij. Daar kwam een mevrouw zitten uit Amsterdam die een column schreef voor een krant en net als ondergetekende actief bleek te zijn op blogger. Om dat tempo van de voordracht van Geert Mak bij te houden, leek me onbegonnen werk, want Geert Mak begon het eerste hoofdstuk van zijn boek te citeren en dat ging in een hoog tempo. Wellicht had zij al het boek gelezen en kon zij het tempo al luisterend volgen. Tijdsbeelden schetsen tot in de details, dat hoef je Geert Mak,- begenadigd schrijver- niet te leren. De grote zorgvuldigheid waarmede dit boek tot stand kwam, deed hij ook nog uit de doeken. Elk hoofdstuk werd onder het vergrootglas door vier man. Geert Mak. Jan Six X en X1 en de kunsthistoricus van naam Dudok van Heel. Sessies van 's ochtends negen uur tot 's middags half vijf. Het werk werd beoordeeld op de feiten en elke pagina werd regel voor regel, alinea voor alinea, kritisch bekeken en soms gecorrigeerd.  Familiale gevoeligheden kwamen aan bod, passeerden de ballotage als het feiten waren en zo kwam een bijzonder boek tot stand, dat een beetje de sluier oplichtte van de zeventiende eeuwse upper ten. De truc om rijk te worden, vonden de Sixen onder meer door rijke vrouwen te trouwen, verstandshuwelijken zoals je dat nu aantreft bij de familie Brenninkmeijer. Jan Six XI ontmoette ik tijdens mijn studie bij het veilinghuis Sotheby. Hem vroeg ik of hij nog oog had voor de kunstwerken in hun huis aan de Amstel, dat door zijn vader nog wordt bewoond. Dat had hij wel, zei hij, maar je raakt er natuurlijk wel aan gewend.  In het eerste propedeuse jaar werd ons al verteld, dat je  Rembrandts Jan Six na aanvraag in het huis aan de Amstel kon bewonderen. Een van de medestudenten Elles, nogal vasthoudend van nature, kreeg het voor elkaar, maar nu zijn de wachttijden een half jaar en worden per jaar een 1000 tal bezoekers toegelaten. Inmiddels heb ik het persoonlijk al enkele keren kunnen bewonderen in het  Rijks bij gelegenheid van onder meer de laatste expositie Late Rembrandt. Die rode cape, die hoed, de uitstraling van de man zelf, knap geschilderd. Rembrandt was beslist niet zuinig met zijn verf. Het ligt er dik op en dat is natuurlijk wel knap als je dan die bijzondere effecten kan bewerkstellingen. Italiaans kunstminnaars vinden het palet veel te donker en houden meer van lichte en gladde werken, maar deze techniek is naar mijn mening veel moeilijker dan heel glad schilderen. En weet u bijvoorbeeld ook dat de Rembrandt hausse pas rond 1840 ontstond, na afscheiding van de Noordelijke Nederlanden van de Zuidelijke. De Zuiderburen hadden immers de grote icoon Rubens en wat nu met de Noordelijke?  Het was het researchwerk van de Duitse kunsthistoricus Bode, die de weg baande voor de icoon  Rembrandt. Dat juist deze Duitse wetenschapper de Hollandse schilder zo in de vaart der volkeren kon opstuwen, had niemand kunnen bevroeden. De grootste collectie is te vinden in de Hermitage in St. Petersburg en daar moeten we dan ook nog een keer heen. De collecties in Berlijn, Kopenhagen, Londen, Kopenhagen hebben we al eens bezocht, terwijl in het Louvre de vleugel wegens verbouwing helaas gesloten was.
Saillant detail :  Jan Six en Rembrandt hadden dezelfde boeken in hun boekenkast staan. Net als met alles, dat was in die tijd de mode.
Slot van het boek van Geert Mak, dat hij aan het eind van zijn lezing voorlas;
Ik wandel nog maar eens naar boven, de klok tikt door alle gangen, maar bij de eerste Jan Six is het stil. Het licht kaatst over het water van de Amstel., de kamer kleurt op, zelfs de donkere hoed die Jan draagt is zichtbaar tegen het zwart. Het wordt tijd. Jan kijkt me aandachtig aan, een tikje weemoedig, alsof hij een beeld wil vasthouden in zijn herinnering. Zelf zal hij blijven wie hij was: altijd in zijn rode cape, altijd met die handschoenen, altijd op de rand van het afscheid.
Niemand kan dat mooier schrijvend uitbeelden of voorlezen. Tenslotte vragen als : wat vindt de familie zelf van dit boek en hoe verwierven zij  die rijkdom of is het pand nog van de Sixen zelf?   Geert Mak gaf adequate antwoorden, niet met ja of nee of 1 zin, je kreeg op je vraag meteen een hele verhandeling die hij rond jouw vraag keurig had ingepakt.
Zo moet je van het leven genieten, van mensen hoogbegaafd in het schrijven en het hanteren van het woord. Kunstboeken, - ook een van Rembrandt- lezingen, rondleidingen, adviezen, taxaties  Contact via deze blog



Geert Mak,. cover boek de levens van Jan Six, detail van de magistrale cape,  vijfde druk, september 2016

Binnenblad boek Geert Mak de levens van Jan Six,  voorzien van handtekening en datering Schagen 02-11-2016

No comments:

Post a Comment