De stelling van Cornelia Homburg

Daarom beeldde hij niet graag religieuze onderwerpen uit ( citaat pagina 55 : onderwerp Van Gogh en religie, ( de schatten van Van Gogh) Utrecht 2007

Column nr 371

In mijn studietijd ( 2000-2007) aan de VU, typeerde een collega ons  kunsthistorici badinerend als "Plaatjeskijkers".  Een vreemde benadering, maar als je er vervolgens even over nadenkt, moet je vaststellen, dat het visuele voor een kunsthistoricus enorm belangrijk is, hetgeen je ook kunt uitdrukken met "kijken, kijken, scherp kijken en nog een keer kijken en dan verwoorden wat je hebt gezien. Als visueel boek is De schatten van Van Gogh van Cornelia Homburg zo prachtig geredigeerd, dat je veel kunt opsteken uit dit boek. Vooral alle insteekdocumenten van brieven , een plattegrond van Parijs uit 1886 , een foto van de Arlesiennes, maakt het boek buitengewoon levendig en heeft als zodanig meerwaarde. Aangezien je aandacht zich nadrukkelijker richt  op al die bijzondere snufjes en je het  daarom het boek hebt aangeschaft, is de bovengenoemde stelling vermoedelijk aan je aandacht ontsnapt.  Voor de goede context wordt hier de gehele passage vermeld 

" Van Gogh en religie"

Van Goghs relatie met religie was complex. In zijn kindertijd en jeugd was hij natuurlijk beïnvloed door zijn vader die dominee in de Nederlands Hervormde Kerk was en hij wilde zelfs even zelf dominee worden, Omdat hij die roeping  niet voortzette en zijn belangstelling voor het kunstenaarschap groeiden, ontstond een verwijdering van zijn familie. Van Gogh werd erg kritisch op zijn vader en trok de autoriteit van de kerk in twijfel. Hij kwam tot de conclusie dat de godsdienst zoals die door die instelling vertegenwoordigd werd hypocriet en geen rekening hield met gevoelens en behoeften van het individu. Daarom beeldde hij niet graag religieuze onderwerpen uit."   Einde citaat.

In 2005 werd de bachelor graad behaald met de scriptie" Vincent van Gogh en zijn religieuze kunst"

In zijn oeuvre speelt dit onderwerp best wel een behoorlijke rol, en in de inleiding van de scriptie wordt de kunsthistoricus  H. L.J. Jaffe aangehaald, die betoogde dat Vincent van Gogh de grote vernieuwer werd van de religieuze kunst. Met Gauguin discussieerde \Van Gogh hoe je bijbelse voorstellingen diende weer te geven. Daarbij paste dat Vincent van Gogh zich richtte naar andere schilders die in het verleden religieuze onderwerpen schilderden. Je kunt dan putten uit enorme bronnen omdat de schilderkunst in de Middeleeuwen en in de Renaissance en Barok de kerk als grootste opdrachtgever had. Door het vele bezoek aan musea door Vincent zal hij zeker op de hoogte geweest zijn van deze christelijke traditie. Voor de afbeelding is gekozen  'De barmhartige Samaritaan ' naar een afbeelding van  Delacroix. Als man van de christelijke caritas is dit voor mij een bijzonder werk. Waarom ? Het is een gelaagd schilderij en het stelt de de religieuze Joodse bedienaars van de tempel van Jeruzalem aan de kaak. Hoezo?  Op de Samaritanen werd met dedain neergekeken door de Joodse religieuze elite. Een leviet en een priester die onderweg naar de tempel in Jeruzalem waren, lieten die man die bestolen en mishandeld was, met recht links liggen en boden geen hulp. In hun visie was de tempeldienst belangrijker dan een mens in nood. Als U goed kijkt, ziet u die twee personen in het gebergte lopen. Jericho lag in het hooggebergte en je ging dus bergafwaarts. Het is knap door Van Gogh geschilderd.

Vincent van Gogh, De barmhartige Samaritaan , naar E. Delacroix, 1890 olieverf op doek, 77 x 50 cm,  Kroller-Muller Museum, |Otterlo

U kunt de beide figuren links gelukkig goed onderscheiden en ook de herbergier,die de gewonde man van de ezel afhelpt om hem te gaan verzorgen in zijn herberg. In 2005 kwam  wat publiciteit los rond deze scriptie, niet zozeer vanwege het onderwerp, misschien ook wel, maar veel meer, omdat iemand als pensionado een dergelijke zware studie nog durfde aan te pakken. Dat was voor meerdere mensen aanleiding om een kopie van mijn scriptie aan te schaffen en onder hen was ook Dominee  Hans  Leijdekkers uit Schagen. Hij zal ongetwijfeld inspiratie gevonden hebben bij stellingen en bevindingen die in de scriptie te lezen waren.

Geniet van de zomer, trek erop uit, maak kennis met andere culturen, steden, dorpen, gewoonten en wees creatief in het bedenken van gezellige uitjes en het bewonderen van culturele schatten. Het verrijkt nu eenmaal je leven.

Kunstboeken, lezingen, taxaties, adviezen, essays, rondleidingen etc.j.j.jong@quicknet.nl

drs jjj, artes admirans

P/S. heeft u gelezen van de zoon van Frans Buunk uit Ede van de kunsthandel?  Hij gaat op een andere manier veilingen organiseren in de zaak van zijn vader. Een aanrader. Een vooraanstaand veilinghuis dat gespecialiseerd is in de negentiende en twintig eeuwse schilderkunst.