Helaas enkele weken geen nieuwe blog
column nr 521

Uw schrijver in de lappen mand. Na verblijf ziekenhuis nu thuis verder revalideren. Nog eenmaal terug naar ziekenhuis voor twee dagen, dan werken aan algeheel herstel.
Tot dan
drs jan j, jong, artes admirans

Arnout Colnot 1887-1983

Grote voorman van Bergense School

Column nr 520 dd. 18 september 2018

Arnout Colnot is wel de bekendste en de meest productieve schilder geweest van het schilderscollectief in Bergen. Hij was grotendeel autodidact. Voor een gedeelte was hij in zijn artistieke vorming een leerling van de decoratieschilder Jan Maandag. Adriaan Venema bezocht hem in 1977 en intervieuwde hem. Hij kende ook het boek van Klomp over de Bergense School, waarin hij een prominente plaats kreeg. Via een introducee had schrijver van deze column contact met de vader van Adriaan Venema met wie Adriaan gebrouilleerd was. Ik had interesse in de andere boeken van Adriaan onder meer zijn boek over Breitner, maar vader Venema moest toestemming vragen aan zijn dochter, die terecht de boeken claimde. Ik kreeg ze een lange tijd in bruikleen en heb ze bij Vader Venema teruggebracht .In een gesprek met Vader Venema bleek, dat Adriaan voor het opzetten van een kunsthandel veel geld van zijn vader kon lenen en ondanks vele beloften heeft hij zijn vader geen cent terugbetaald. Zij hadden geen contact meer. Ook kreeg Vader Venema geen bericht van overlijden van zijn eigen zoon,. Via derden hoorde hij het en achter een boom op het kerkhof kon hij toch aanwezig zijn bij  de begrafenis van zijn zoon.Triest !!! 

 Het kunstblad Palet omschrijft de stijl van Colnot " Colnot wilde voor alles schoonheid scheppen en was een expressionist in het Noord-Hollands landschap. Hij kreeg van het polderbestuur opdracht alle 39 molens te schilderen tussen Schermerhorn en Rustenburg. Diverse van die 39 ziet 

hier.
Colnot was echt in staat een landschap goed neer te zetten en de techniek hij daarvoor gebruikte is uniek.
Landschappen hadden zijn voorkeur ; hier een typisch Noord-Hollands plaatje

Ook hier een boeiend landschap, dat hij aan het doek toevertrouwde. In 1932 ging hij enige tijd naar Amsterdam, maar na een paar jaar moet hij terug naar zijn geliefde  Bergen.  Veel van zijn werken hangen wereldwijd in musea. Veel onderscheidingen

1910 St. Lucas prijs voor luministisch werk, 1938 prijs op de Parijse Wereldtentoonstelling, en in 1948 Medaille Voorjaarstentoonstelling Arti et Amicitia en Amsterdam.Zo heeft u een korte schets van deze specifieke Bergense schilder. 

Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen etc. contant via deze blog

drs jjj artes admirans

  

Toonaangevend Bergens kunstschilder

Dirk Filarski, 1885 -1964 Man van het snelle schilderen. Is de naam Filarski Pools ? Zou het niet weten

Column nr 519

Via zijn Poolse voorouders, kwam hij in Amsterdam terecht. Hij ging op zijn vijftiende naar de Quellinuschool/ Daar leert hij figuur schilderen  Vervolgens gaat hij vier jaar naar de Kunstnijverheidsschool en schildert erg veel  in de omgeving van Amsterdam.In 1907 gaat hij Dirk Smorenberg in de leer in Bergen.. In 1910 trekt hij in bij Arnout Colnot in een boerderij van Mastmeijer.  Zij konden die huren, Een buitengewoon onrustige geest en hij zwerft door vele landen. Naar Parijs gaat hij met Bendien en Jan Herwijnen, Hij had de eigenaardige gewoonte soms met een karretje met schilders benodigdheden door een land te trekken. Alleen had hij spullen voor zijn werk bij zich. Geen schoon ondergoed of andere kleren. Als zijn omgeving tegen hem zei, dat hij stonk, dan kocht hij gewoon nieuwe en de oude verbrandde hij. Hij was lid van Arti, Pulchri Den Haag,  St. Lucs, de Onafhankelijken.
Hij organiseerde een grote solo tentoonstelling in het Haags Gemeentemuseum in 1950 en in 1955 in het Stedelijk te Amsterdam. 
Filarski had nimmer een vaste signatuur. Het was Filarski,  of D. Filarski of D.H. W. Filarski. Mocht u ooit tegen een werk van hem aanlopen, wees er zuinig op. Zijn prijzen zijn al jaren constant. Hieronder enige impressies van schilderijen 

Dirk Filarski, bloemen vaas werk uit vroege periode

Dirk Filarski, bloemen met Aronskelken

Dirk Willem Filarski, Boerderijen, olieverf op doek, gesigneerd en gedateerd, 1942

Zo heeft u enige indrukken gekregen van weer een ander fenomeen uit Bergen. Werken van hem zijn nog steeds te koop op veilingen en handelshuizen. Geniet ervan. Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, essays, etc contact via deze blog

drs jjj artes admirans

Telg van Bergense School

Column nr 518
Kunstschilder en glazenier Jaap Min 1914-1987

Expressionistisch werk

Jaap Min  Kalf verpennen  ( eigenaar onbekend)

Jaap Min damhekken Voert, Voert is buitengebied van Bergen waar Hanneke Schless haar expositieruimte heeft ( Hanneke Schless, collega VU)

Jaap Min, kustlijn, op voorgrond de duinen, daarachter zie je de zee ( witte vlakken)

Adriaan Venema die een boek schreef over de  Bergense School, benadrukt dat na de beginperiode de schilders expressionistisch werken. Venema is van mening dat de algemene aanname dat Henri Le Fauconnier daarin een grote rol speelde. Volgens Venema was dat niet het geval.

Jaap Min, geboren in Bergen in 1910, was een van de vele Minnen, die in Bergen woont. Hij had veel broers en zijn zoon Maarten Min is een gevierd architect. Zijn broer Simon begon na zijn pensionering zich creatief uit te leven met sculpturen van gegoten beton, houtsnijwerk en schilderijen.

Jaap Min was een leerling van Matthieu Wiegman, hij genoot zijn opleiding aan de Rijksacademie te Amsterdam en had als leermeesters J.H. Jurre en H. Campendonk. Buiten het schilderen maakte hij behoorlijk veel religieuze kunst en had daar in een goed voorbeeld gekregen van zijn leermeester  Matthieu Wiegman. Jaap Min maakte voor de voormalige huishoudschool hier in het dorp een glas in lood raam dat beroepen weergaf voor de meisjesleerlingen die daar op school zaten. Aan de buitenkant van het gebouw maakte hij een plastiek van een vogel met een kluwen wol in haar bek. Een bouwvakker uit het dorp, die meewerkte aan de sloop van de school, wist dat het kunstwerk van een bekende kunstenaar was en vroeg of hij het mee mocht nemen. Het ligt bij hem nog steeds op zolder wachtend op een nieuwe bestemming, maar je moet een flink oppervlak van een muur hebben om het kunstwerk opnieuw te plaatsen en in het dorp is daarvoor nog niets gevonden.

Van 1955 tot 1961 was Jaap Min docent aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht en in 1961 keerde hij terug naar zijn vrouw en zijn grote gezin.

Zoals u aan de afbeeldingen hierboven ziet, was hij bij uitstek een landschapsschilder met bonkige en hoekige vormen. Kortom een veelzijdig kunstenaar, die tot de schilders van de latere periode van de Bergense School wordt gerekend. Een telg uit een buitengewoon kunstzinnig Min milieu. Neeltje Maria Min, de bekende dichteres is een nicht van hem.

Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen, essays , contact hierover via deze blog

drs jjj artes admirans

Religieuze kunst uiterst zeldzaam

Matthieu Wiegman 1886-1971

Column nr 517

Na zijn opleiding aan de Ambachtsschool in Alkmaar gaat hij naar de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam van 1904-1909  . Hij wordt gerekend tot de schilders van de Bergense School en had veelvuldig contact met  Leo Gestel en Charley Toorop.  Hij reist naar Frankrijk en Italië voor langere periode en schildert veel te Parijs.
Hij kreeg opdrachten op kruiswegstaties te maken voor diverse kerken  en ook al is zijn religieuze werk slechts een klein gedeelte van zijn totale oeuvre. hij wordt dikwijls als een van de weinigen die zich met kerk en geloof bezig hield. In 1907 maakte hij zijn eerste religieuze werk : de prediking van Willibrord in Nederland, afbeelding hierboven. De eerste geloofsverkondiger in het westen. Met zijn bisschopsstaf spreekt hij de mensen toe.
Het andere schilderij uit 1920-1921 heet Visitatie. Maria bezoekt haar nicht Elisabeth, een bijbels tafereel, Olieverf op doek 130.6 x 115,cm , een fors doek, dat nu in het Stedelijk Museum te Alkmaar is te zien en oorspronkelijk tot de beroemde collectie  Boendermaker behoorde
Deze ontmoeting tussen Maria en Elisabeth is het begin van het nieuwe testament. Elisabeth wordt moeder van Johannes de Doper, de voorloper van Jezus van Nazareth en Maria wordt moeder van Christus, de heilsprofeet, stichter van het christelijke geloof. Het leven van Christus wordt uitvoering verhaald door vier evangelisten en leerlingen van hem.  Deze kerk groeide wereldwijd uit met het centrum eerst in Jeruzalem en later Rome

Helaas moest ik door ziekte enige keren verstek laten gaan, maar het gaat de goede kant uit en hoop u vervolgens weer wekelijks te ontmoeten 
Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen etc, contact via de blog
drs jjj artes admirans

Kunststroming De Ploeg ( Groningen)

Gronings expressionisme


Column nr 516 dd, 7 augustus 2018

We verlaten de problematiek van de kerksluitingen en moeten vaststellen dat in de pers het proefschrift van Herman  Wesselink breed door de pers  werd geciteerd, beoordeeld en wellicht hebben belanghebbende baat bij zijn adviezen. Nu gaan we eens  kijken in het Hoge Noorden waar pal na de Eerste Wereldoorlog dit kunstenaarscollectief werd opgericht. De Ploeg. Geen landelijk baanbrekende stroming, maar het verdient binnen deze kolommen toch enige aandacht. Jan Wiegers een van de schilders was een groot bewonderaar van de Duitse Expressionist Ernst Ludwig Kirchner ( 1880-1938)en deze schilder had toentertijd al grote naam en faam. De belangrijkste leden van de Ploeg waren:
1. Johan Dijkstra (1896=1978)
2< Jan Wiegers ( 1893-1959)
3, Hendrik Werkman ( 1882-1945)
4, Jan Altink(1885-1971)
Onder andere had Jan Wiegers een conventionele  opleiding bij Minerva gehad, maar hij voelde zich veel meer aangetrokken door deze nieuwe stroming . Zij schilderden ook onder ander en plein air, zoals de Impressionisten deden, maar kwamen tot een geheel andere concept. Je zou Hendrik Werkman de motor kunnen noemen van de beweging, Een sterke persoonlijkheid, die wist wat hij wilde, Hij was ook politiek geëngageerd en omdat hij zich liet beinvloeden door de  Duits Joodse filosoof Martin Buber, werd hem dat fataal in 1945. Op 13 maart werd hij door de Duitsers gearresteerd en op 10 april werd hij gefusilleerd op de executieplaats Bakkeveen. Werkman had een eigen drukkerij gehad en daar experimenteerde hij ook als met typografische trucjes.
Een andere schilder Jan Wiegers introduceerde een nieuwe schildertechniek . Hij mengde de verf met bijenwas en benzine en dat krijg je heel andere effecten.
Het was een hobby van de Groningers om portretten van elkaar te maken en zo werd een band gesmeed. Het Groninger landschap was hen allen dierbaar. Zij schilderden dat op een bijzondere manier met een hoge horizon  en verder met een geaccentueerd perspectief middels een sloot of een weg en vervolgens contrasterende kleurvlakken. 
Het is summier wat er te vertellen valt, maar er is ook weinig literatuur over dit verschijnsel in de Nederlandse kunstwereld. Hieronder ziet u nog enkele afbeeldingen van  Werkman en Wiegers

 Hendrik Werkman,  Dorpstraat , olieverf op doek,69 x 119.c cm Stedelijk Museum Alkmaar
                                                     

                                                       

Jan Wiegers, Kirchner in zijn atelier, 69 x 89 cm Groninger Museum Groningen


Zo heeft u wat aan de summiere kant even kennis kunnen maken met de Ploeg.
Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties, rondleidingen, essays. Contact  via de mail
drs jjj artes admirans

Nog een keer Kerkenbouw

De uitbarsting van katholieke kerkenbouw vanaf 1850

Column nr 515 dd 30 juli 2018

Geheel tegen mijn gewoonte in heb ik een wekelijkse column overgeslagen. Dat was overmacht en daar heb je jezelf maar bij neer te leggen. Gezondheid gaat boven alles en er moest wat gereviseerd worden, dat zijn tijd nodig had.
Die enorme hausse in de katholieke kerkenbouw had zeker voor een deel te maken met het herstel van de katholieke hiërarchie in 1853 en vanuit de nieuwe bisdommen werd de kerkenbouw sterk geactiveerd omdat in de reformatie veel rk kerken waren overgegaan naar de protestantse eredienst. Niet alleen beleefde de kunst een groot reveil in de negentiende eeuw, ook de kerkenbouw zat in de lift en werd gestimuleerd door de overheid die waterstaatarchitecten ter beschikking stelde, die overigens ook nieuwe protestante kerken ontwierpen. Je kunt de architecten Pierre Cuypers en Tepe als exponenten van de katholieke emancipatie noemen. Cuypers bouwde alleen al in Amsterdam zes kerken, waarvan er nu nog drie over zijn o.a. de kerk aan het Spui. Deze kerk in onttrokken overigens aan de katholieke eredienst en wordt nu gebruikt voor concerten en bijeenkomsten. De andere niet meer als katholieke kerk in gebruik is de Vondelkerk. Tepe bouwde de Krijtberg in Amsterdam en de Nicolaas basiliek in IJsselstein. Theo Molkenboer bouwde in de stukadoorsgotiek , soms Neo Romaans, maar meestens Neo Gotisch .Voorbeelden hiervan vind je in West Friesland in Westwoud en 't Veld. Het moest allemaal eenvoudig en niet te duur. Sommige van die kerken hebben het geen eeuw uitgehouden en werden vervangen door robuuste kerkgebouwen. De hervormde kerk op de Markt in Schagen , ging in in  1895 in vlammen op en werd vervangen door een kerk in Neo Renaissance stijl  van architect Johan van der Steur. Tot op de dag van vandaag staat deze kerk fier op de markt. Is als het ware het centrum van Schagen en om die kerk en markt zijn er talloze kroegen en cafés en dat maakt dat deze plek het echte levende hart van Schagen is. De katholieke kerk van Schagen stond aan de Molenstraat, verder van het centrum. Deze kerk verving een oude kerk ,. bijna bouwvallig en in 1883 bouwde de hierboven genoemde architect Tepe een grote Neogotische kruisbasiliek.
Bij deze sluit ik de bespiegelingen rond het proefschrift van ex collega Herman Wesselink. We gaan volgende week kunstschilders van naam belichten en laten de architectuur,. hoe boeiend ook, even achter ons. Buiten de persoonlijke redenen hierboven genoemd, was het een prettige bijkomstigheid van ons land door een hittegolf werd geteisterd en dan leidt dat tot weinig activiteit en dien je zelf gas terug te nemen om de gezondheid niet te schaden. Kunstboeken, lezingen, adviezen, rondleiding etc. contact via deze blog 
drs jjj artes admirans.
Hierboven  nog een mooie impressie van de Vondelkerk in Amsterdam.